جوانان و تنهايي به‌مثابه سبك‌زندگي: مطالعه‌اي در شهر تهران

پرسش آغازين اين مقاله آن است كه دلايل گرايش فزاينده گروه‌هايي از جوانان به تنها زندگي كردن چيست؟  براي پاسخ به اين پرسش از روش داده بنيان استفاده شده است. روش گردآوري اطلاعات، انجام مصاحبه نيمه ساخت يافته و كدگذاري و تحليل مستندات مربوط به روزنگاشته‌هاي تعدادي از جوانان تنها در شبكه‌هاي اجتماعي است. روش نمونه‌گيري، نمونه‌گيري هدفمند است. يافته‌هاي اين پژوهش نشان  مي‌دهد كه  تمايل به شهرنشيني و سبك زندگي مدرن، زمينه‌هاي برآمده از فضاي عمومي، خانوادگي، اجتماعي– اقتصادي و زمينه‌هاي ارتباطي در شهر، از مهم‌ترين دلايل زمينه‌ساز برگزيدن تنهايي به‌مثابه سبك‌زندگي هستند. نتايج اين پژوهش نشان داد با طيف گسترده‌ايي از تنهايي مواجه هستيم كه مي‌توان آنها را به چهار‌گونه تنهايي انتخابي، اجباري، ناگهاني و تحميلي دسته‌بندي كرد. از جمله مهمترين آثار تجربه تنها زندگي كردن بر جوانان مي‌توان به هراس‌هاي ارتباطي، تمايل كم به معاشرت‌هاي خانوادگي و انواعي از انزواي اجتماعي، جسمي، جنسي، كلامي، فضايي- مكاني اشاره كرد. از مهمترين ويژگي‌هاي جواني، تحرك و تمايل به تغيير و استقلال طلبي است. تهران نيز به‌مثابه شهري بزرگ از سويي بستر تنوع و تكثر است و فرصت‌هاي بيشتري در اختيار جوانان قرار مي‌دهد و از سوي ديگر، محدوديت‌ها و محروميت‌هاي فضايي را به جوانان تحميل مي‌كند كه آنان را در شرايطي تناقض‌آميز (پارادوكسيكال) قرار مي‌دهد. عمده جوانان معمولا پيش از مواجهه، تصوري از آن ندارند. بنابراين از يك طرف، شهر تهران به واسطه گستردگي و وسعت، فرصت ديده نشدن را در اختيار جوانان تنها مي‌گذارد و از سوي ديگر، جوانان تنها را به‌طور مدام در معرض داغ‌ننگ و فشار به حريم خصوصي قرار مي‌دهد. از همين روي، جوانان با تلاش براي حفظ جدايي‌گزيني، از روابط خويشاوندي پرهيز مي كنند و از هم‌گزيني به‌مثابه جايگزيني براي روابط اجتماعي سنتي و خانوادگي بهره‌مند مي گردند.