تحليل آيكونوگرافيك طرح واگيره‌اي قالي در نگاره رستم خان زند

آيكونوگرافي طرح واگيره‌اي قالي در نگاره رستم خان زند، مسأله اصلي مقاله پيش‌رو است. نگاره رستم خان زند با دربرداشتن دو شاخصه؛ درباري بودن و درج امضاء نقاش سند تصويري اصيلي از دوره زنديه (1209-1163 هجري) است لذا تمامي عناصر نگاره را مي‌توان از الگوهاي رايج آن دوره تاريخي لحاظ نمود. مقاله در پي پاسخ به اين پرسش‌ است كه مطالعه آيكونوگرافيك، چگونه موجب تحليل طرح قالي موجود در تصوير خواهد شد؟ به نظر مي‌رسد علاوه بر تحليل يكي از طرح‌هاي رايج قالي زنديه، آيكونوگرافي طرح قالي مذكور، مفاهيم و الگوهاي فكري دوره زنديه را به نمايش مي‌گذارد. فرضيه اين است كه نقاش در نگاره مورد پژوهش هرچه به طور واقع در پيرامون وجود داشته به تصوير درآورده؛ اما از سويي ديگر با مفروض دانستن امكان اعمال سليقه رستم‌خان اين پرسش طرح مي‌شود كه در انتخاب برخي عناصر بصري مانند نقوش قالي در تصوير و گزينش طرح واگيره‌اي اسليمي برخاسته از سليقه شاهزاده بوده يا در انديشه نقاش چه اندازه متصور شده است؟ نقاشِ نگاره آقا صادق دوم است و در ساير آثار ايشان نيز قالي‌هايي با طرح قاب اسليمي ديده مي‌شود. ذوق هنري نقاش و سنت نقش‎اندازي زمانه نسبت به اعمال سليقه شاهزاده زندي تأثير بيشتري داشته است. باتوجه‌به رويكرد كيفي پژوهش، روش تحقيق به‌صورت توصيفي و تحليلي و گردآوري اطلاعات در آن با استفاده از منابع كتابخانه‌اي انجام شده است. همچنين تحليل‌ها با اتكا بر رويكرد آيكونوگرافي انجام شده است. نتيجه تحقيق نشان داد به سبب موضوع نگاره و امضاء آقاصادق، قاب اسليمي واگيره‌اي از طرح‌هاي مرسوم قالي دوره زنديه بوده است. با وجود حاكميت فضاي مثالي هنر ايراني بر تابلو، يكايك عناصر بصري وحدت رويه داشته و سنت باستان گرايي قابل درك است. انتخاب نوع قالي نيز متأثر از محتوا بوده و با فرم كلي نگاره داراي وحدت است.