ارزيابي رويكرد نيهيليستي نيچه نسبت به بن‌مايه‌ي ارزش‌هاي اخلاقي، از منظر انديشه‌ي اسلامي

انديشه‌هاي اخلاقي در غرب، بيشتر آرمان‌گرايانه بوده است. اما با ظهور نيهيليسم، اين رويكرد تغيير كرد و تهي شدن ارزش‌ها، آنگونه كه نيچه مطرح مي‌كند، آشكار گرديد. انساني كه همواره در سايه‌ي ارزش‌هاي امر قدسي زندگي كرده، ناگهان خويشتن را در بي‌اساس بودن ارزش‌ها مي‌يابد. چنين انساني ديگر نه مي‌تواند زندگي‌اش را با مُثل افلاطوني معني بخشد و نه با آرمان‌هاي اخلاقي مسيحيت. اين بي‌معنايي زندگي، در نقد نيچه به متافيزيك،‌ دين و اخلاق مسيحي، بيش از پيش نمايان مي‌شود. نيچه هم به عقل‌گرايي افراطي در متافيزيك يوناني مي‌تازد و آن را سركوب‌گر احساسات آدمي مي‌داند، و هم، دين را به خاطر ترويج آنچه او اخلاق بردگي مي‌نامد، نقد مي‌كند. اين امر منجر به بي‌اعتمادي انسان مدرن نسبت به اخلاق الهياتي شده و در نهايت، انسان به جاي خدا، خود، ارزش‌گذار زندگي‌اش مي‌شود. پيامدهاي اين نيهيليسم را از جنبه‌هاي مختلف مي‌توان بررسي نمود. البته نگاه نيچه به اخلاق ديني، مبتني بر آموزه‌هاي مسيحيت بوده اما برخي، نتايج نقد او را به هر گونه اخلاق مبتني بر دين، تعميم داده‌اند. اندك تأملي در آموزه‌هاي اخلاق توحيدي اصيل، نشان خواهد داد كه انتقادات نيچه به اخلاق مسيحي، نمي‌تواند اساس اخلاق ديني را كه بر معني‌بخشي حيات آدمي تأكيد مي‌ورزد، هدف گيرد.