مروري بر مطالعات اقتصاد ايمني و هزينه‌يابي حوادث شغلي در ايران از سال 2000 تا 2021 ميلادي

مقدمه: ساليانه در سراسر جهان، هزينه‌هاي زيادي از توليد ناخالص ملي كشورها در پي وقوع حوادث شغلي اتلاف مي‌شود. برآورد اين هزينه‌ها مي‌تواند در راستاي سرمايه‌گذاري بهينه و پايه‌گذاري سياست‌هاي مناسب در بسياري از كشورهاي دنيا ازجمله ايران حائز اهميت باشد. لذا، اين مطالعه با هدف بررسي مطالعات انجام‌شده درزمينۀ اقتصاد ايمني و هزينه‌يابي حوادث در ايران از سال 2000 تا 2021 انجام شده است. روش كار: به‌منظور انجام اين پژوهش مروري از پايگاه‌هاي داده معتبر «Web of Science»، «Embase»، «IranDoc»، «SID»، «Magiran»، «Google Scholar»، «PubMed» و «Scopus» استفاده گرديد. مقالات در اين پايگاه‌هاي داده با جستجوي كليدواژه‌هاي فارسي همچون «حادثه»، «هزينه حوادث»، «حوادث شغلي»، «ايران» و معادل انگليسي آن‌ها شامل «Accidents»، «Accident Costs»، «Occupational Accident» و «Iran» در بازه زماني 2000 تا 2021 جستجو و استخراج گرديدند. يافته ها: از ميان 66 مقاله شناسايي‌شده، 19 مقاله به‌عنوان مقالات نهايي انتخاب گرديد كه از اين ميان 11 مطالعه در صنعت حمل‌ونقل و 8 مطالعه در ساير صنايع اجرا شده بودند. در ميان اين مطالعات، 9 مطالعه فقط به بررسي و بيان هزينه‌هاي كلي و 6 مطالعه به تفكيك به بررسي و بيان هزينه‌هاي مستقيم، غيرمستقيم و كلي پرداخته بودند. 4 مطالعه ديگر نيز به بررسي و بيان هزينه‌هاي ناشي از حوادث به صورت‌هاي ديگر پرداخته بودند. گفتني است كه در 3 مطالعه ميزان هزينه‌هاي مستقيم بيشتر از هزينه‌هاي غيرمستقيم برآورد شده است. همچنين، بر اساس مطالعات ميزان خسارت وارده به توليد ناخالص داخلي از 0.03 تا 6.46 درصد از توليد ناخالص ملي بود. نتيجه گيري: نتايج حاصل از مرور مطالعات نشان داد كه حوادث شغلي سبب اتلاف بخش قابل‌توجهي از توليد ناخالص ملي ايران مي‌شود. لذا به‌منظور جلوگيري از اتلاف چنين هزينه‌هاي سنگيني توصيه مي‌گردد تا مطالعات ديگري درزمينۀ ارتباط سرمايه‌گذاري در بخش ايمني و كاهش هزينه‌هاي حوادث با توجه به گروه‌بندي مشاغل به‌ويژه در صنايع فرآيندي، خدماتي و توليدي صورت بپذيرد.