تحليل جغرافيايي مرگ ناشي از سرطان ريه دركلانشهر تهران با رويكرد اپيدميولوژيك طي دوره 1397-1387

سرطان ريه يكي از شايعترين علت مرگ ناشي از سرطان در سراسر جهان است. در اين پژوهش كلانشهر تهران به عنوان پرجمعيت‌ترين و آلوده‌ترين شهر كشور در زمينه سرطان ريه انتخاب شده است. 4158 مرگ ناشي از سرطان ريه در دوره‌ي مورد بررسي در شهر تهران رخ داده است و تلاش شده است تا با رويكرد اپيدميولوژيكي و با استفاده از روش‌هاي توصيفي و استنباطي و همچنين استفاده از نرم‌افزار جي آي اس، به تحليل جغرافيايي سرطان ريه و عوامل اثرگذار برآن (ريسك فاكتورهاي مهم) بپردازيم. بنابراين اين پژوهش از نوع بنيادي و كاربردي مي‌باشد. براين اساس از ضريب تغييرات و ترسيم نمودار و نقشه براي بررسي روند كنوني و از مدل رشد نمائي براي پيش‌بيني استفاده شده است. متغيرهاي اثرگذار مهم شامل نرخ كهنسالي، مصرف سيگار، ميزان انتشار گاز آزبست، جنسيت و منطقه‌ي سكونت نيز بررسي شدند. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه مناطق واقع در مركز و جنوب تهران، مرگ ناشي از سرطان ريه بيشتري را به نسبت ساير مناطق داشته و مناطق واقع در غرب (21، 22) نرخ‌هاي پايين‌تري را تجربه كرده‌اند. ميزان مرگ و مير در تمام سال‌هاي مورد بررسي در مردان بيش از زنان بروده است و 61.04 درصد از مرگ‌وميرهاي ناشي از سرطان ريه به گروه سني بالاي 65 سال اختصاص دارد. نتايج ضريب تغييرات نشان داد كه روند مرگ ناشي از اين بيماري در طول سال‌هاي 1390 تا 1394 افزايشي بوده است و در سال 1396 نيز روندي افزايشي داشته است. همچنين برخي از مناطق شهر تهران از نظر نرخ كهنسالي (3 و 6) و ميزان مصرف سيگار(3 و 7 و 15) همچنين ميزان انتشار آزبست (افزايش در سال 1397) در معرض ابتلا و مرگ بيشتري ناشي از سرطان ريه قرار دارند. در نهايت بر اساس مدل رشد نمايي، مناطق شمالي و شرقي و برخي مناطق مركزي با ادامه ي روند فعلي با مرگ ناشي از سرطان ريه بيشتر مواجه خواهند بود. به نظر مي‌رسد براي پيشگيري و كنترل موثر مرگ و ميرهاي ناشي از بيماري‌هاي دستگاه تنفسي، بايد سياست‌ها و اقدامات بهداشتي و درماني فردي، با استراتژي‌هاي برنامه‌ريزي شهري از جمله كنترل آلاينده‌هاي محيطي و اجراي برنامه‌هاي بهداشت محيطي ادغام شوند.