ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺪل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﯽ (TOD) ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪل ﻣﮑﺎن-ﮔﺮه و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺧﻮﺷﻪاي، ﻣﺸﻬﺪ

توسعه مبتني بر حمل و نقل عمومي (TOD) يك استراتژي براي ادغام كاربري اراضي و سيستم حمل و نقل عمومي در مناطق شهري در اطراف ايستگاه‌هاي مترو و BRT است.TOD به معناي حداكثر تراكم، حداكثر تنوع كاربري، ايجاد امكانات براي عابرپياده، ايجاد فضاهاي عمومي در اطراف ايستگاه‌ها و طراحي ايستگاه‌ها به صورت مراكز تفريحي، در محدوده اي با 10 دقيقه پياده‌روي از ايستگاه‌هاي حمل و نقل است. اين تحقيق با هدف خوشه‌بندي 9 ايستگاه در خط يك مترو مشهد، با توسعه مدل مكان-گره در مناطق TOD و بهره‌گيري از تحليل خوشه‌اي Ward انجام گرفت. تحقيق حاضر از نظر هدف، كاربردي_ارزيابي و از نظر ماهيت و روش انجام توصيفي-تحليلي و كمي است. همچنين تجزيه و تحليل اطلاعات به كمك نرم افزارهاي Execle و Arc map صورت گرفته است. در انجام اين پژوهش از داده‌هاي شهرداري استفاده گرديد؛ و اطلاعات كاربري اراضي به صورت ميداني تهيه و وارد نرم افزار Arc map شد. براي دستيابي به اين هدف دايره‌اي به شعاع 500 متر به مركزيت هر ايستگاه رسم گرديد و سه شاخص مكان، گره و دسترسي مورد ارزيابي قرار گرفت. در مرحله بعد، نمودار اسكاتر مدل مكان-گره رسم گرديد. و با اضافه كردن معيار دسترسي (شامل شاخص‌هاي IPCA و مسير دوچرخه) به خوشه‌بندي ايستگاه‌ها پرداخته شد. نتايج نمودار مكان-گره نشان مي‌دهد كه به صورت ميانگين معيار مكان از گره بالاتر است. به صورتي كه ميانگين مكان 0.303 و ميانگين گره 0.274 است. همچنين همه ايستگاه‌ها به جز يك مورد در منطقه متعادل قرار دارند. نتايج خوشه‌بندي Ward نشان مي‌دهد؛ با اضافه كردن معيار دسترسي موقعيت ايستگاه‌ها در خوشه‌ها تغيير كرده و در چهار دسته كلي طبقه‌بندي مي‌گردند. همچنين ميزان همبستگي بين دو معيار مكان و گره با دسترسي مثبت است. ولي اين عدد براي دسترسي و گره بسيار كم و ميزان r 0.12 و براي دسترسي و مكان r 0.6 است. به علاوه مي‌توان گفت معيار گره از مركز شهر به اطراف كاهش پيدا مي‌كند. معيار مكان متاثر از تقاطعات اصلي است و در محلات قديمي واحدهاي تجاري و جمعيت بيشتر است. معيار دسترسي در محلات جديد به دليل تقاطعات بيشتر و بلوك‌هاي شهري كوچكتر افزايش يافته است.