توزيع فضايي و پهنه‌بندي محروميت در شهر اصفهان

سنجش سطح توسعه يافتگي مناطق شهري وآگاهي از الگوي توزيع فضايي محروميت اولين گام در برنامه‌ريزي و اجراي سياست هاي محروميت زدايي در مناطق شهري است. شهر اصفهان، طي دهه‌هاي گذشته به علت جذب مهاجران زياد، افزايش سريع جمعيت، تغيير در سبك زندگي و ... دچار مشكلاتي شده كه موجب عدم تعادل در توسعه محلات مختلف شده به طوري كه رفع محروميت از محلات فقير در صدر دغدغه‌هاي برنامه‌ريزان قرار گرفته است. با اين‌حال عدم توجه به همه جنبه‌هاي محروميت باعث مداخلات مقطعي و غيرهوشمندانه شده است. هدف پژوهش حاضر شناسايي مناطق محروم شهر اصفهان بر اساس يك نگاه همه جانبه و كمك به برنامه‌ريزي رفع محروميت بر اساس جنبه‌هاي محروميت خاص هر منطقه و محله مي‌باشد. بدين منظور 34 شاخص در 4 بعد مشخص و پس از تعيين وزن آنها به روش مقايسه زوجي، شاخص محروميت به دو روش تاپسيس و تحليل عاملي براي 192 محله شهر اصفهان محاسبه گرديد. روش تحقيق به لحاظ هدف كاربردي و به لحاظ ماهيت مبتني بر روشي توصيفي – تحليلي است. داده‌هاي مورد نياز عمدتا از داده‌هاي عيني و اسنادي و تعدادي هم بر اساس داده‌‌هاي ذهني جمع‌آوري گرديده و چهار بعد اقتصادي، اجتماعي فرهنگي، كالبدي و زيست‌محيطي براي شاخص محروميت لحاظ شده است. نتايج حاصل از تكنيك تاپسيس، تعيين‌كننده يك نوار محروميت شامل محلاتي از شمال شرق اصفهان، بخش‌هاي شمالي مناطق مركزي و بخش عمده‌اي از مناطق غرب مي‌باشد. اين موضوع درروش تحليل عاملي شامل سه پهنه عمده شرق، شمال شرق و پهنه غرب مي‌گردد. در هر دو روش اغلب مناطق شهر اصفهان تركيبي از محلات محروم، نسبتاً محروم و برخوردار را دارا مي‌باشند، ليكن بر اساس پهنه‌بندي انجام‌شده به هر دو روش، محلات مناطق شمال رودخانه شامل مناطق 2، 7، 9، 11، 14 و بخش‌هايي از مناطق 1و 3 داراي وضعيت نامناسب‌تري مي‌باشند.