تحليل عوامل مؤثر بر سازمان يابي نابرابري‌هاي فضايي با تأكيد بر شاخص‌هاي اقتصادي (مطالعه موردي: شهر اردبيل)

نابرابري و تفاوت‌هاي عمده اقتصادي بين مناطق مختلف شهري براي دوره‌هاي زماني طولاني آثار مخربي بر كارآيي اقتصاد بجاي مي‌گذارد. به علاوه چنين تفاوت‌هايي ممكن است به لحاظ سياسي و اجتماعي نيز نتايج نا‌مطلوبي به دنبال داشته باشد. در حال حاضر نيز نحوه توزيع فضايي شاخص‌هاي اقتصادي يكي از مشكلات مديريت شهري در پاسخگويي به شهروندان است. در اين راستا بررسي و ﺷﻨﺎﺧﺖ وﺿﻌﯿﺖ ﻣﻨﺎﻃﻖ مختلف شهري و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖﻫﺎ و ﮐﺎﺳﺘﯽ آن در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي‌هاي شهري اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋه‌اي دارد؛ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ وﺿﻌﯿﺖ ﻣﻮﺟﻮد مناطق شهري از ﻟﺤﺎظ ﺗﻮﺳﻌﻪ و نحوه توزيع شاخص‌هاي اقتصادي در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دﯾﮕﺮي ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اوﻟﯿﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﺑﺮاي رﻓﻊ ﻧﺎ‌ﺑﺮاﺑﺮي و ﻋﺪم ﺗﻌﺎدل ﻣﺤﺴﻮب ﺷﻮد. اين پژوهش با هدف بررسي نابرابري‌هاي موجود و نشان دادن الگوي نابرابري در بلوك‌هاي شهري اردبيل با تاكيد بر شاخص‌هاي اقتصادي طي سال‌هاي 1385 تا 1395 و همچنين بررسي عوامل موثر بر سازمان‌يابي اين پديده مي‌باشد. مبتني بر اين خصيصه‌ها از مدل‌هاي آمار فضايي، تحليل لكه‌هاي داغ و خودهمبستگي فضايي در نرم‌افزار Arc/GIS استفاده شده است. بر اساس نتايج پژوهش بلوك‌هاي شهري اردبيل به لحاظ شاخص‌هاي مورد بررسي در طيف‌هاي متفاوتي قرار دارند. همچنين بر اساس مدل خودهمبستگي فضايي (موران)، الگوي پراكنش نابرابري فضايي بر اساس شاخص‌هاي اقتصادي، در شهر اردبيل از مدل خوشه‌اي تبعيت مي‌كند و اين نوع پراكنش باعث ايجاد دوگانگي فضايي در اين شهر شده است. همچنين بررسي‌هاي به‌عمل آمده در راستاي تحليل فضايي نابرابري و عوامل موثر بر سازمان يابي آن در شهر اردبيل از آن است كه بر مبناي ناكارآمدي ساختار مديريتي و نظام اقتصادي كلان زمينه‌ها و فرايندهاي مديريتي و اقتصادي كلان عامل اصلي گسترش و سازمان‌يابي فضايي نابرابري در شهر اردبيل محسوب مي‌گردند.