واكاوي شگردهاي فرا‌داستان‌ در نمايشنامه ابن الرومي في مدن الصفيح اثر عبدالكريم برشيد

فراداستان ازجمله داستان‌هايي است كه تصنعي‌بودن آن به‌صورت آگاهانه به خواننده القا مي‌شود تا وي نسبت به مسائل مربوط هستي دچار تشكيك شده و در اين‌باره، پرسش‌هايي وجودشناسانه مطرح نمايد. نويسندۀ فراداستان مفاهيم داستان‌نويسي سنتي همچون متن، روايت، چارچوب، پيام داستان و تاريخ را درهم‌مي‌ريزد. نمايش‌نامه ابن الرومي في مدن الصفيح (1975) از عبدالكريم برشيد (1943) يكي از آثار نمايشي جديد و پست‌مدرن ادبيات عربي به‌شمار مي‏آيد كه به‌دليل ساختار روايي خاصش، آن را مي‌توان در زمره فراداستان قرار داد. در پژوهش حاضر، از روش توصيفي ـ تحليلي استفاده شده است. هدف از تحقيق روشنگري اين مطلب است كه عبدالكريم برشيد در نمايش‌نامه مذكور با كمك چه شگردهايي اين حقيقت را به خواننده القا مي‌كند كه آنچه مي‌خواند، چيزي جز زبان و صنايع نمايش‌نامه‌‌نويسي نيست و نبايد نمايش‌نامه را با واقعيت اشتباه گرفت. نتايج نشان داد برشيد با استفاده از شگردهايي همچون اتصال كوتاه، ورود نويسنده به متن، تصنعي‏سازي دنياي داستان، هم‌حضوري خواننده، شورشگري شخصيت‌ها و استفادۀ نامتعارف از نشانه‌هاي سجاوندي تلاش كرده ملغمه‏اي از تاريخ دوران ابن‌رومي، روايت، خاطره و تداعي آزاد را در اين اثر نمايشي بيافريند تا با اين فراداستان، رخدادهاي واقعي زندگي ابن رومي را دگرگون كند.