تحليل روايي فيلم سينمايي خانۀ پدري براساس نظام گفتماني كنشي گرمس

در پژوهش حاضر، فيلم سينمايي خانۀ پدري (1389)، ساختۀ كيانوش عياري، براساس نظام گفتماني كنشي گرمس بررسي شده است. هدف اصلي از اين مقاله يافتن سازه‏هاي داستاني مورد نظر گرمس براي بيان چگونگي گسترش فرايند معناسازي در فيلم نام‌برده است. در اين پژوهش، از روش تحليل گفتمان با رويكرد نشانه‌معناشناسي ادبيات استفاده شده است. اين فيلم سير تحول و مبارزۀ زنان ايران عليه ديكتاتوري مردسالاري طي هفت دهه را نشان مي‏دهد. فيلم سينمايي خانۀ پدري يك سلسله‌روايت خطي دارد كه با دستمايه قرار دادن قتل مخفيانۀ دختر جوان خانواده به‌دست پدرش، تصويري از خشونت‌هاي خانگي عليه زنان ايران را نمايش مي‌دهد. نظام گفتماني كنشي اين فيلم حول محور كنش‌هاي زنان يك خانواده در چند نسل متوالي و در بازۀ زماني 1300 تا 1370 شكل مي‌گيرد. اين زنان با نظمي خاص در زنجيره‌هاي پيماني، اجرايي و انفصالي در مقابله با فرهنگ مردسالارانۀ حاكم بر جامعه، براي رسيدن به اُبژۀ ارزشي خويش، يعني استقلال نسبي و اثبات هويت زنانه به‌عنوان انساني متمدن، مي‌كوشند و كنشيارها و ضدكنشگرها نيز كنش قهرمانان را تسهيل يا دشوار مي‏كنند. پس از تحليل روايي فيلم، اين نتيجه حاصل شد كه با تلاش كنشگران زن فيلم، نظام ارزشي تكامل‌نيافته و قرباني‌شدۀ هويت زن در جايگاه انسان آزاد و مختار به نظام ارزشي تثبيت‌شدۀ برابر با حقوق مردان تبديل مي‌شود كه در آن، نوع جديدي از هويت يا ايدئولوژي مورد نظر آنان به‌نمايش درمي‌آيد و در پايان فيلم، شاهد دگرگوني‌هاي بنيادي در ارتقاي جايگاه زن هستيم كه حاصل تلاش چند نسل از زنان فيلم است.