مطالعه مولكولي و ريزريخت‌شناسيJuniperus excelsa و J. polycarpos در چهار باغ استان گلستان

ارس از معدود سوزني‌برگان ايران است كه با دارا بودن شش گونه بيشتر جنگل‌هاي تنك با درختان پراكنده را تشكيل داده است و در ميان آنها گونه‌هاي Juniperus polycarpos و J.excela بيشتر از ساير گونه‌ها انتشار دارند. به علت شباهت ظاهري بسيار زياد، شناسايي دو گونه يادشده از يكديگر مشكل است. در اين تحقيق شاخص‌هاي گرده‌شناسي، آناتومي و مولكولي با هدف كمك به شناسايي و تفكيك اين دو گونه ارس در استان گلستان، منطقه چهارباغ گرگان ارزيابي شد. با استفاده از نشانگر هسته‌ايnrDNA ITS، روابط مولكولي در دو گونه مورد نظر بررسي شد. آناليزهاي فيلوژني نشان داد كه دو گونه تك‌تبار هستند و جمعيت‌ها در زيرشاخه‌هاي I و II به‌صورت حل نشده قرار گرفتند. دانه گرده دو گونه J. polycarpos و J. excelsa توسط دستگاه ميكروسكوپ نوري و ميكروسكوپ الكتروني نگاره بررسي گرديد. نتايج نشان داد كه تمامي دانه هاي گرده منفرد، تك شيار سطحي از نوع Ulcurate، نامتقارن و از نظر اندازه كوچك بودند. از لحاظ شكل هر دو گونه كروي كشيده (Prolate spheroidal) با تزئينات اگزين دانه‌دانه (Granulate) هستند. طرح كلي گرده ها در ميكروسكوپ نوري، دايره اي با سطح صاف و بدون فرورفتگي است ولي در دانه گرده مورد بررسي در ميكروسكوپ الكتروني نگاره به صورت نامنظم و داراي فرورفتگي هايي مي‌باشد. نتايج به‌دست آمده از مطالعات تشريحي ساقه نيز تفاوت كمي را نشان داده و قابليت تفكيك و شناسايي دو گونه را ندارد. نتايج نشان‌دهنده اين موضوع است كه احتمالاً در منطقه چهار باغ يك گونه انتشار دارد و اين دو آرايه مترادف‌اند.