تأثير تنش شوري بر خصوصيات ريختي، فيزيولوژيكي و بيوشيميايي پايه‌هاي نر و ماده شاهدانه (Cannabis sativa L.)

شاهدانه (Cannabis sativa L.) يكي از مهمترين گياهان دارويي دوپايه است كه در بيشتر كشورهاي توسعه‌يافته دنيا مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اين آزمايش، با هدف مقايسه مقاومت به شوري در پايه‌هاي نر و ماده شاهدانه، به‌صورت آزمايش فاكتوريل براساس طرح كاملاً تصادفي انجام شد كه تيمارهاي تنش شوري در چهار سطح (۰، ۵۰، ۷۵، ۱۰۰ ميلي‌مولار) روي دو جنس نر و ماده با سه تكرار و در محيط گلخانه اجرا گرديد. نتايج نشان داد كه اثرمتقابل تنش شوري و جنس بر اجزاي عملكرد گياه، فنل كل، فعاليت آنتي اكسيداني، فلاونوئيد كل، پرولين و قند كل در سطح احتمال يك ‌درصد معني دار بود. افزايش سطح شوري به‌طور معني‌داري سبب كاهش ارتفاع گياه، تعداد برگ، وزن تر و خشك گياه در هر دو جنس گرديد اما وزن ريشه، طول ريشه و تعداد گل عموماً در گياه ماده افزايش پيدا كرد. همچنين افزايش سطح شوري به‌طور معني‌داري سبب افزايش متابوليت‌هاي ثانويه از قبيل فنل، فلاونوئيد، پرولين و قند در هر دو جنس نر و ماده شد. اما ميزان آنتي‌اكسيدان با افزايش سطح شوري در جنس ماده افزايش و در جنس نر نسبت به شاهد كاهش نشان داد. نسبت سديم به پتاسيم، به عنوان يك شاخص متحمل به شوري در نظر گرفته شد و بيشترين نسبت سديم به پتاسيم در پايه‌هاي ماده در سطح 75 و  100 ميلي مولار شوري به‌ترتيب در اندام هوايي و ريشه پايه ماده مشاهده شد. نتيجه گيري شد كه گياه ماده تا سطح ۷۵ ميلي‌مولار شوري را تحمل مي‌كند و در اين سطح شوري، عملكرد و توليد زي‌توده در جنس ماده از مقادير بالاتري برخوردار است ولي در تيمارهاي شوري بالاتر از سطح ۷۵ ميلي‌مولار، گياه ماده از لحاظ شوري حساس‌تر از گياه نر مي‌باشد.