خاستگاه فرش منوط به ساوجبلاغ: ويژگي و چگونگي طرح، رنگ و نقش‌هاي آن

نقوش در هنر ايراني را بايستي نقاشي پيام و نقاشي بيان ناميد كه در طرح ها و رنگ هاي آن، جلو ه گري مي كند.از جمله جايگاه هاي بيان و ظهور اين نقوش، «فرش » است. به گواه محققان، هر چند كه در مورد بافندگي كردها، تا قبل از قرن نوزدهم اطلاعات چنداني در دست نيست اما بسياري از مقامات باغ و فرش هاي گل دار قرن 1۷ تا ۱۸ شمال غربي ايران را كردي شناسايي مي كنند. در كتاب هاي تخصصي فرش، از دو نوع شناخته شده و معروف«سنه » و «بيجار » سخن به ميان مي آيد اما اين دو را نمي توان تنها گونه هاي نوع كردي به جاي مانده حساب كرد زيرا دست كم دو نوع فرش كردي ديگر، به نام «موصل » (در كردستان عراق) و «ساوجبلاغ » در رديف انواع قالي هاي كردي معاصر، به شمار مي روند كه اكنون بافته نمي شوند. هدف از اين پژوهش، بازيابي تاريخ، معرفي مكاني، و جايگاه فرش منسوب به ساوجبلاغ در منطقه ي موكريان، يعني شمال غرب ايران است. بدين منظورنگارندگان با روش توصيفي- تحليلي و با هدف توسعه اي، و داده هاي كيفي، ب هصورت اسنادي، به بررسي شش تخته فرش ساوجبلاغ، قرن نوزده ميلادي حاضر در مجموعه هاي غربي، پرداخته اند كه معيار انتخاب آنان، نفيس بودن از لحاظ طرح، نقش و رنگرزي، است. نتيجه، حاوي پيام عدم توليد اين فرش، قبل از جنگ جهاني است و اين نوع را مي توان، با كيفيت، داراي رنگ هاي طبيعي گياهي و قيمت متوسط در بازار آن زمان خود، عنوان كرد. رد پاي اين فرش ها، اغلب در كلكسيون هاي كشورهاي اروپايي است. با توجه به عدم معرفي اين نوع از فرش در ايران و اهميت و ضرورت احيا كردن و پرداختن به آن و يا حتي بازيابي چنين طرح ها و رنگ هايي، براي بافندگان فرش كردي، مي تواند به تداوم توليد چنين فرش هاي نفيسي منجر شود.