زيبايي شناسي عيني در قالي هاي طرح حوضي و بندي يلمه و ميناخاني با ديدگاه ميكل دوفرنه

زيبايي شناسي يكي از مباحث مهم در ارزش گذاري آثار هنري است و از دو جنبه عيني (ابژكتيو) و ذهني (سوبژكتيو) در آثار هنري قابل بررسي است. قالي هاي روستايي و عشايري ايران نيز حاصل ذوق و خلاقيّت ذهني بافندگان و گاه طراحان است كه علي رغم حفظي باف بودن، هماهنگي بسياري در آنها مشاهده مي شود. پژوهش حاضر در پي تحليل زيبا شناسي بصري در اين قبيل قالي ها است و به دليل تنوع آن ها و براي جلوگيري از گستردگي موضوع، دو طرح از منطقه يلمه و ميناخاني را با طرح اين پرسش مورد مطالعه قرار داده است: اصول حاكم در زيبايي شناسي عيني، در طرح هاي حوضي و بندي يلمه و روستايي ميناخاني چگونه نمود و قابل درك مي شوند؟ اين پژوهش كيفي با روش توصيفي-تحليلي و با بهره گيري از منابع كتابخانه اي انجام يافته است و مبتني بر ديدگاه عيني ميكل دوفرنه نسبت به زيبايي شناسي و با روش تحليل بصري اوكويرك كه يكي از زير شاخه هاي اصلي ديدگاه زيبايي شناسي عيني است، صورت پذيرفته است. نتايج به دست آمده حاكي از آنست كه ساختار صحيح اصول بصري در نقوش اين قالي ها به عنوان يك ابژه هنري، باعث ادراك زيبايي شناختي اين آثار توسط مخاطب مي شوند به طوري كه هفت شاخصه ي رويكرد اوكويرك و همكارانش يعني هماهنگي، تناسب، تعادل، حركت، تسلط و ايجاز در طرح و رنگ نمونه هاي مورد بررسي، مشهود است و تنها در قالي هاي طرح ميناخاني، اصل تنوع طرح به واسطه تكراري بودن نقوش،كمرنگ تر است. همچنين حفظ تناسبات هندسي در طرح و رعايت اصول بصري و نمادين در فرم و رنگ، از ديگر مؤلفه هاي زيبايي شناسي در اين طرح ها است.