بازنمايي فضاي معماري در سينما با رويكرد پديدارشناسي (نمونۀ موردي: فيلم نوستالژيا)

بيان مسئله: ميان معماري و سينما پيوند تاريخي و اجتماعي موثقي وجود دارد. سينما به‌عنوان هنر هفتم، برآيند ساير هنرها از جمله ادبيات، تئاتر، نقاشي و معماري است. در اين ميان، معماري پررنگ‌تر از ساير فرم‌‌هاي هنري در سينما نقش ايفا مي‌كند. سينما اين امكان را به بشر داد تا پديده‌‌ها و واقعيت‌ها را از زاويه ديد و منظري تازه تجربه كنند. احتمال آن‌كه فيلم بتواند «تجربه مستقيم از فضا‌ي زيسته» را گشوده و افشا كند، مولفه‌اي است كه از منظر معماري، ارزش بررسي‌كردن را دارد. رسانه سينما، به‌ويژه فيلم‌هاي خودزيست‌نامه، از جهت بازنمايي فضا‌ي زيسته و خاطره تجربه آن فضا از نگاه كارگردان در درك مكانيسم حافظه فضايي، در ذهن مخاطبان و معماران حائز اهميت مي‌باشند. فيلم‌هاي آندري تاركوفسكي، از زندگي‌نامه‌ خود كارگردان نشئت گرفته‌اند و شعر وجودي زيستن وي را بيان مي‌كنند؛ فيلم نوستالژيا، به‌عنوان نمونه موردي در نظر گرفته شده است. پرسش پژوهش، مطرح مي‌كند كه چگونه معنا و حافظه فضايي از طريق رسانه فيلم خودزيست‌نامه نوستالژياي آندري تاركوفسكي (فيلم به‌عنوان بازنمايي بصري مكان زيست‌شده) انتقال داده مي‌شود‌؟ هدف پژوهش: در اين پژوهش، هدف بررسي معنا و حافظه فضايي فضا‌هاي زيسته در فيلم خودزيست‌نامه نوستالژيا، از منظر پديدارشناسي مي‌باشد. روش پژوهش: روش تحقيق از نوع كيفي و روش توصيفي-تحليلي و پديدارشناسي است. كه از منظر پديدارشناسي، نه از گزيده مصاحبه‌‌ها بلكه از تصاوير متحرك فيلم‌هاي سينمايي نشئت گرفته است. مطالعه كنوني فيلم از نوع «‌پديدارشناسي توصيفي بصري» از تجربه فضا است. نتيجه‌گيري: بررسي‌ها نشان مي‌دهند با خوانش پديدارشناسانه معماري از طريق رسانه سينما، در فيلم خودزيست‌نامه نوستالژيا اثر آندري تاركوفسكي، زماني‌كه فيلم‌ساز به درك عميقي از فضا و معماري رسيده و فضاي فيلم حاصل تجربيات زيسته‌ وي باشد، اين معاني توسط مخاطب درك، رمزگشايي و تجربه مي‌شوند. فيلم نوستالژيا، درباره‌ حس دلتنگي و اشتياق براي خانه دوران كودكي است، خانه به‌عنوان اولين مكان تجربه‌شده در كودكي، همواره در حافظه فضايي فرد ماندگار خواهد بود و نگرش بعدي به فضا‌‌ها تا حدي بستگي به اين نگرش اوليه دارد. با نگاهي به فيلم نوستالژيا، درخشش شاعرانه‌ ناب تصاوير معماري تاركوفسكي، درماني براي زبان الكن معماري دوران معاصر است كه فارغ از گستره‌ وسيع احساسات بشري است.