ظهور بورژوازي تاريخي در ايران عصر صفوي با تاكيد بر صنعت نساجي

اين مقاله به بررسي ظهور بورژوازي در ايران دوره صفوي مي‌پردازد و سعي مي‌كند به اين فرضيه پاسخ دهد: در دوره صفويه، به ويژه دوران شاه عباس يكم، يعني اواخر قرن شانزدهم و اوايل قرن هفدهم ميلادي، به موازات كشورهاي اروپايي، ايران نيز داراي روندي از شكل‌گيري بورژوازي ملي و سرمايه‌داري تاريخي بوده است. طبق مطالعات انجام شده، اين موضوع تاكنون مورد تحقيق قرار نگرفته است و اكثر نظريه پردازان و محققان در زمينه‌هاي اقتصاد سياسي، جامعه‌شناسي و علوم سياسي، از نظر صنعت و شيوه توليد، به ظهور بورژوازي تاريخي در ايران اعتقادي نداشته‌اند يا برخي آغاز آن را از اواخر دوره قاجار و پس از مشروطه مي‌دانند. اما بر اساس بسياري از داده‌هاي تاريخي، كه بيشتر آنها برگرفته از سفرنامه‌هاي سياحان غربي و در مرتبه بعد، ساير متون تاريخي است، ايران در دوره صفويه، بويژه در دوره شاه عباس اول، شاهد ظهور شيوه‌اي از توليد و نظام تجاري بود كه مي توان آن را مصداق بورژوازي تاريخي دانست.  تعريف بورژوازي تاريخي كه تحولات و ويژگي‌هاي اقتصاد زمان شاه عباس با آن سنجيده شده، از امانوئل والرشتاين است. تمركز اين تحقيق، بيشتر در زمان شاه عباس يكم بوده است. همچنين با نگاهي به هنر عصر صفويه، مشخص مي‌شود كه ايران در آن دوره، از نظر فكري و فرهنگي و صرفاً در جوامع شهري، حركت به سمت نوعي ماترياليسم را آغاز كرده بود.