راهبردهاي ترجمۀ عناصر فرهنگي در كتاب داستانهاي شهر جنگي

رابطۀ تنگاتنگ زبان و فرهنگ به پديد آمدن مفهومي در خصوص واژه‌ها و عبارات و تركيب‌هايي انجاميده كه در ترجمه‌پژوهي از آن‌ها با عنوان «عناصر فرهنگي» مختص به جامعه و زبان خاص ياد مي‌شود. برگردان اين واژگان به‌ويژه در متون ادبي و شعر همواره مشكلاتي را پيش پاي مترجمان گذاشته كه براي انتقال آنها به تمهيداتي دست زده و از راهبردها و فنوني بهره برده‌اند و ترجمه‌پژوهان شيوه‌هايي را پيشنهاد داده‌اند. مولينا و آلبير (2002) ضمن مرور پژوهش‌هايي كه در اين زمينه صورت گرفته، هجده راهبرد را مطرح كرده‌اند كه مبناي نظري پژوهش حاضر بوده است. در مقالۀ حاضر، عناصر فرهنگي كتاب داستانهاي شهر جنگي نوشتۀ حبيب احمدزاده (1390) و ترجمۀ پل اسپراكمن (2010) استخراج شده و راهبردهاي مورد استفادۀ مترجم در برگردان آن‌ها بر اساس الگوي مولينا و آلبير بررسي شده است. تعميم و معادل جاافتاده پركاربردترين راهبرد اسپراكمن است و موارد ترجمۀ غلط و حذف عناصر فرهنگي چندان كم نيست. مطالعاتي از اين دست به بهبود كار مترجمان و ترجمه‌آموزان و نظريه‌پردازي ترجمه‌پژوهان مي تواند ياري برساند.