مدل‌ها و سازوكارهاي شناختي- گفتماني ترغيب

ترغيب، بطور كلي، فرايندي است كه در آن عاملي با ارائه پيام و يا  بكاربردن برخي فرايندها و راهبردهاي شناختي هدف‌گرا سعي مي‌كند رفتارها يا نگرش‌هاي ديگران در مسئله‌اي خاص را تغيير دهد. مقاله حاضر، با رويكردي كيفي، روشن ساختن اين فرايندهاي شناختي را اساس مطالعه خود قرار داد. براي اين‌ منظور، ابتدا، پيشينه مختصري از قديمي‌ترين نظريه‌ ترغيب از ديدگاه ارسطو، همچنين، طبقه‌بندي‌هاي مكس وبر از كنش‌هاي اجتماعي در علوم اجتماعي نوين ارائه‌شد. سپس، براي تشريح ساز وكارهاي ترغيب، چهار مدل معروف با توضيح مختصري از شباهت‌ها و تفاوت‌هايشان ارائه گرديد. اين چهار مدل به ترتيب عبارتند از مدل سازنده‌گراي سيالديني، مدل‌هاي بسط-احتمال و گمانه‌زني -نظام‌دار كه عمدتاً  از نوع پردازش دوگانه هستند و نهايتاً مدل كُل‌نگر دانشِ ترغيب. علاوه بر آن، شرحي از ابزارهاي گفتماني ترغيب نظير طرح‌واره‌هاي متني و ژانرها به همراه اهداف اجتماعيشناختي خاصي كه در اجتماع‌هاي گفتماني دنبال مي‌كنند ارائه شد. در پايان، خلاء مدل‌هاي بومي ترغيب سازگار با مؤلفه‌هاي عاطفي شناختي گروه‌هاي فرهنگي جامعه ايراني و ضرورت پژوهش ميداني در اين مورد به محققين آينده گوشزد گرديد.