بررسي اثربخشي توانبخشي شناختي هيجاني بر عملكرد شناختي و حافظه بيماران آسيب‌ديده مغزي

مقدمه و اهداف امروزه آسيب مغزي تروماتيك و نقص در عملكرد شناختي و حافظه از متداول‌ترين پديده‌ها بعد از آسيب مغزي شناخته شده است. هدف مطالعه حاضر، بررسي اثربخشي توانبخشي شناختي هيجاني بر عملكرد شناختي و حافظه در بيماران آسيب‌ديده مغزي است.مواد و روش‌ها پژوهش حاضر ازنظر هدف، يك تحقيق كاربردي و ازنظر شيوه جمع‌آوري داده‌ها در طبقه‌ تحقيقات آزمايشي قرار مي‌گيرد. باتوجه‌به نمونه‌گيري هدفمند و گمارش تصادفي آزمودني‌ها، از روش آزمايشي بلوك‌هاي تصادفي‌شده با طرح پيش‌آزمون پس‌آزمون با گروه كنترل استفاده شد. براي آموزش توان‌بخشي شناختي هيجاني از پروتكل توان‌بخشي شناختي هيجاني مبتني بر مدل گراس (2002) و توان‌بخشي شناختي نجاتي (1396) استفاده شد. جامعه آماري پژوهش حاضر تمامي‌بيماران آسيب‌ديده مغزي كه دچار نقص‌هاي شناختي و اختلال در حافظه شده‌ و از تيرماه تا دي ماه در سال 1398 به كلينيك مغز و اعصاب درمانگاه شهيد مطهري شيراز و كلينيك روان‌شناختي رازمهر شهر شيراز مراجعه كرده بودند را شامل مي‌شود. ازآنجاكه پژوهش حاضر شامل 3 گروه (2 گروه آزمايش و 1 گروه كنترل) 3 سطحي (بيماران خفيف، متوسط و شديد) بود، شركت‌كنندگان پژوهش شامل 45 نفر از افراد جامعه فوق بودند كه به‌صورت هدفمند و بعد از سنجش با مقياس معاينه مختصر رواني از طريق پرسش‌نامه كوتاه وضعيت ذهني انتخاب شدند. يافته‌ها توان‌بخشي شناختي، عملكرد شناختي بيماران آسيب‌ديده‌ مغزي را به‌طور معناداري افزايش مي‌دهد (p 0/001). همچنين توانبخشي شناختي هيجاني نيز بر عملكرد شناختي بيماران آسيب‌ديده‌ مغزي تأثير معناداري دارد (p 0/001). درنهايت توان‌بخشي شناختي، حافظه بيماران آسيب‌ديده‌ مغزي را به‌طور معناداري افزايش مي‌دهد (p 0/001). نتيجه‌گيري به ‌نظر مي‌رسد توان‌بخشي شناختي هيجاني با ارائه آموزش‌ها و تمرينات لازم درزمينه مهارت‌هاي بين فردي مؤثر، تمرينات كامپيوتري، تمرينات در خانه و غيره به افراد آسيب‌ديده مغزي كمك مي‌كند كه با مديريت مطلوب هيجانات و برقراري ارتباطات بين‌فردي مؤثر، ميزان بار هيجاني منفي را از روي دوش حافظه بردارند تا حافظه بتواند با استرس كمتري به تقويت بپردازد. درواقع مي‌توان بيان كرد كه توان‌بخشي شناختي هيجاني، مجموعه‌اي كامل براي تنظيم هيجانات و رشد حافظه و همچنين تقويت آن مي‌باشد. بنابراين تأثير معنادار توان‌بخشي شناختي هيجاني بر رشد و افزايش حافظه منطقي و قابل‌قبول به‌نظر مي‌رسد؛ بنابراين مي‌توان از اين پروتكل آموزشي به‌عنوان پروتكلي مؤثر درزمينه افزايش اين ابعاد در افراد آسيب‌ديده مغزي استفاده كرد.