مقايسه اثرات تمرينات تعادلي با و بدون محرك بويايي در بيماران سكته مغزي

مقدمه و اهداف: اختلال تعادل در بيماران سكته مغزي در بسياري از موارد باعث از بين رفتن استقلال و افزايش خطر زمين خوردن مي‌شود. محرك‌هاي بويايي مي‌توانند مناطقي از مغز را فعال كنند كه هنگام انجام فعاليت‌هاي تعادلي نيز درگير مي‌شوند. هدف از اين تحقيق، بررسي اثر محرك‌هاي بويايي بر تعادل ايستا و پويا در بيماران سكته مغزي است. مواد و روش‌ها: 32 بيمار مبتلا به سكته مغزي با روش نمونه‌گيري تصادفي در 2 گروه آزمايش و كنترل قرار گرفتند. گروه آزمايش ماسك محتواي محرك بويايي اسطوخودوس و گروه كنترل ماسك حاوي آب مقطر را هنگام انجام فعاليت‌هاي تعادلي به‌مدت 20 دقيقه در 1 جلسه دريافت كردند. تعادل افراد قبل و بعد از اعمال محرك‌هاي بويايي با آزمون‌هاي باليني 10 متر راه رفتن با سرعت مطلوب 10، آزمون برخاستن و نشستن زمان‌گيري‌شده و آزمون ارزيابي سيستم هاي تعادلي ميني‌بست ارزيابي شد. اطلاعات به‌دست‌آمده با استفاده از نسخه 22 نرم‌افزار آماري SPSS تجزيه‌و‌تحليل شدند. سطح معناداري آزمون‌ها كمتر از 0/05 در‌نظر گرفته شد. يافته‌ها: يافته‌ها نشان داد ميانه نمره آزمون تعادلي 10 متر راه رفتن با سرعت مطلوب قبل و بعد از آزمايش در گروه آزمايش (0/001=‌P) ‌و در گروه كنترل (0/001 ‌P) كاهش معنادار يافت، ميانگين نمره آزمون برخاستن و نشستن زمان‌گيري‌شده قبل و بعد از آزمايش در گروهي كه از محرك بويايي استفاده كرده بودند، كاهش معنا‌دار (0/008=‌P) و همچنين گروه كنترل (0/003=‌P) نيز كاهش معنا‌داري داشت. ميانگين نمره‌ آزمون تعادلي ميني‌بست نيز قبل و بعد از آزمايش در گروه داراي محرك بويايي نشان داد كه اين روش تأثير آماري معناداري در افزايش ميانگين نمره آزمون تعادلي ميني‌بست در بيماران مبتلا به سكته مغزي داشته‌است (0/001=‌P). همچنين نتيجه آزمون آماري نشان داد در گروه كنترل ميانگين نمره آزمون تعادلي ميني‌بست نيز افزايش معناداري داشت (0/008=‌P). تفاوت معناداري در ميانه نمره آزمون تعادلي 10 متر راه رفتن با سرعت مطلوب (0/386=‌P)، ميانگين نمره آزمون برخاستن و نشستن زمان‌گيري‌شده (0/720=‌P) و ميانگين نمره‌ آزمون تعادلي ميني‌بست (0/152=‌P) بين 2 گروه آزمايشي و كنترل قبل و بعد از آزمايش مشاهده نشد. نتيجه‌گيري: نتايج مطالعه حاضر نشان داد 1 جلسه تمرينات تعادلي مي‌تواند سبب بهبود شاخص‌هاي تعادلي باليني در بيماران سكته مغزي ‌شود، اما همراه كردن محرك بويايي عصاره اسطوخودوس به تمرينات تعادلي در يك جلسه درمان تغييرات معناداري نسبت به انجام تمرينات بدون محرك بويايي نشان نداد. پيشنهاد مي‌شود در مطالعات آتي اثر طولاني‌مدت محرك‌هاي بويايي متفاوت بررسي شود.