تحليل ارتباط پراكنده‌رويي شهري و آسيب‌پذيري اجتماعي (موردپژوهي: نواحي شهر قزوين)

يكي از ابعاد مهم مخاطرات طبيعي، آسيب‌پذيري اجتماعي است. همچنين افزايش جمعيت شهرها باعث ظهور اثرات مختلفي همچون پراكنده‌رويي شهري شده است. در پژوهش حاضر پس از مرور متون نظري، شاخص‌هاي منتخب براي سنجش پراكنده‌رويي و آسيب‌پذيري اجتماعي انتخاب و با كمك آمار سرشماري و GIS، داده‌هاي شهر قزوين استخراج گرديد. سپس با استفاده از تحليل عاملي اكتشافي (نرم‌افزار SPSS)، اين شاخص‌ها براي پراكنده‌رويي در 4 عامل «تراكم»، «پيكربندي»، «كاربري» و «دسترسي» (تبيين 70/22 درصدي) و براي آسيب‌پذيري اجتماعي در 1 عامل (تبيين 66/9 درصدي) قرار گرفتند. تحليل همبستگي رابطه معنادار ميان عامل تراكم (0/801) و پديده پراكنده‌رويي (0/440) با آسيب‌پذيري اجتماعي را نشان داد. رابطه آسيب‌پذيري با تراكم/پراكنده‌رويي، مثبت/منفي است، بدين معنا كه با افزايش تراكم/كاهش پراكنده‌رويي، آسيب‎‌پذيري اجتماعي افزايش مي‌يابد. در پايان نقشه‌هاي پراكنده‌رويي و آسيب‎پذيري اجتماعي و نقشه پتانسيل توسعه نواحي شهر قزوين بر اساس رابطه ميان اين دو پديده ارائه شده است.