تحليل توزيع فضايي ميراث فرهنگي ناملموس در راستاي حفاظت و توسعه ميراث در ايران

مديريت و حفاظت از ميراث فرهنگي ناملموس از طريق فرآيند «شناسايي، ارزيابي، مستندسازي و ثبت، آگاهي افزايي، احيا، ارتقا و انتقال جنبه‌هاي ميراث در همه نمودهاي آن» صورت مي‌پذيرد. با توجه به غناي كشور ايران از نظر وجود ميراث ناملموس، هدف از پژوهش حاضر بررسي و تحليل توزيع فضايي ميراث فرهنگي ناملموس در ايران در راستاي حفاظت و توسعه ميراث فرهنگي كشور است. با بررسي اسناد مربوطه و استخراج اطلاعات از دفتر ثبت آثار و حفظ و احياي ميراث معنوي و طبيعي به‌عنوان تنها مرجع معتبر موجود در اين زمينه، پايگاه داده‌اي از موقعيت‌هاي جغرافيايي ميراث ناملموس در ايران شكل گرفت و از طريق سامانه اطلاعات جغرافيايي، توزيع فضايي ميراث ناملموس تحليل گرديد. يافته‌ها حاكي از آن است كه به‌طوركلي تاكنون 1065 ميراث ناملموس در ايران ثبت‌شده است و بيشترين تعداد ثبت‌شده مربوط به گونه مهارت در هنرهاي دستي و سنتي و كمترين آن مربوط به سنت‌ها و نمودهاي شفاهي شامل زبان (رسانه ميراث) بوده است. همچنين استان سمنان با 66 اثر ثبتي (7%)، بيشترين تعداد و استان قم با 14 اثر (% 1.4)، كمترين ميزان ثبت را داشتند. به‌علاوه، در گونه ميراث ناملموس دانش و رفتارهاي وابسته به طبيعت و كيهان ، سه استان و در گونه ميراث سنت‌ها و نمودهاي شفاهي شامل زبان (رسانه ميراث) ، 12 استان وجود دارند كه هيچ ميراث مرتبطي را ثبت نكرده است. مي‌توان اين نتيجه را گرفت توزيع فضايي ميراث ناملموس در ايران نامتعادل است و مديريت و حفاظت از ميراث ناملموس در اولويت سياست‌گذاران اين حوزه نبوده و رويكردشان منفعلانه مي‌باشد. در انتها، مبتني بر يافته‌ها و نتايج، پيشنهادهاي نظري و كاربردي ارائه گرديد.