تحليلي جامع از اثر جهاني‎شدن بر آلايندگي محيط‌زيست در ايران با تأكيد بر ابعاد سه‌گانه و اجزاي دوگانه

در دهه‌هاي اخير، صنعتي شدن كشورها يكي از عوامل اصلي افزايش انتشار گازهاي گلخانه‌اي بوده است كه منجر به آسيب‌هاي شديد محيطي از جمله گرمايش كره زمين، وارونگي دما شده است. علاوه بر اين، افزايش آلاينده‌هاي زيست‌محيطي ممكن است در بلندمدت بر سلامت افراد تأثير منفي بگذارد و در نتيجه مخارج درماني دولت را افزايش دهد. علاوه بر عوامل مختلف مؤثر بر انتشار گازهاي گلخانه اي، جهاني شدن (اقتصادي، اجتماعي و سياسي) نيز مي تواند از طريق كانال هاي مختلف بر محيط زيست تأثير بگذارد. به عنوان مثال، جهاني شدن اقتصادي از طريق كانال هاي درآمد، تركيب و فناوري بر محيط زيست تأثير مي گذارد. همچنين جهاني شدن اجتماعي مي تواند از طريق رسانه ها، اصل فاصله ذهني، حمل و نقل و دسترسي به دانش و رويدادهاي بين المللي وضعيت زيست‎ محيط را تغيير دهد. جهاني شدن سياسي همچنين ممكن است از طريق كارآمدي سازمان هاي بين دولتي و معاهدات بين المللي بر محيط زيست تأثير بگذارد. با توجه به نقش احتمالي جهاني شدن (اقتصادي، اجتماعي و سياسي) بر محيط زيست، اين پژوهش سعي دارد تا رابطه بين جهاني شدن (اقتصادي، اجتماعي، سياسي) و انتشار دي اكسيد كربن را در ايران طي سال هاي 1358 تا 1396 با روش خودرگرسيوني با وقفه‏هاي توزيعي بررسي نمايد. همچنين، اين پژوهش فرضيه مارتين و همكاران (2015) را در مورد كارايي نتايج شاخص جهاني شدن بر حسب اجزا (عملياتي و قانوني) مورد آزمون قرار مي‌دهد. براي روشن شدن بيشتر، اين پژوهش با استفاده از سه بُعد اقتصادي، اجتماعي و سياسي به بررسي فرضيه فوق مي پردازد. همچنين از شاخص جهاني سازي KOF استفاده شده است كه از سه بُعد اقتصادي، اجتماعي و سياسي تشكيل شده است و هر يك از ابعاد داراي دو جزء عملياتي و قانوني است. بديهي است كه تأثير هر يك از اين ابعاد جهاني شدن و اجزاي آن بر انتشار آلاينده هاي زيست محيطي ممكن است متفاوت باشد. همچنين لازم به ذكر است كه دو جزء عملياتي و قانوني در شاخص جهاني سازي KOF يك طبقه بندي جديد است كه توسط مارتين و همكاران (2015) معرفي شده است.