بررسي نقش ماليات كربن و يارانه‌هاي سوخت‌هاي فسيلي بر توسعه انرژي‌هاي تجديدپذير در كشورهاي منتخب OECD

سوخت‌هاي فسيلي و روند بهره‌برداري و مصرف آن در سده اخير زمينه‌ساز بروز چالش‌ها و نگراني‌هاي جدي در حيطه مسائل مربوط به انرژي و محيط‌زيست شده‌است. چالش‌هايي در مورد امنيت عرضه اين سوخت‌ها، پايان‌پذيري منابع آن و از همه مهم‌تر آلايندگي‌هاي زيست‌محيطي و مسئله گرمايش زمين. از اينرو ارائه راه‌حل‌هاي كاربردي و اتخاذ سياست‌هاي بهينه در اين زمينه امري لازم و ضروري به شمار مي‌آيد. توسعه انرژي‌هاي تجديد‌پذير كه با طبيعت و محيط‌زيست سازگار است، توليد و تهيه آن‌ها آلايندگي ناچيزي دارد و براي آن‌ها پايان نزديكي وجود ندارد، مي‌تواند مهم‌ترين گزينه در راستاي حل وفصل اين بحران باشد. ابزارهاي متعدد و متنوعي در جهت جايگزيني بين سوخت‌هاي فسيلي و انرژي‌هاي تجديدپذير وجود دارد كه يكي از موثرترين آن‌ها اعمال ماليات كربن بر واحدهاي آلاينده‌اي است كه از اين سوخت‌ها بهره مي‌برند. همچنين محدود ساختن حمايت‌ها و يارانه‌هاي موجود در بخش سوخت‌هاي فسيلي از ديگر محرك‌هاي اين جايگزيني به شمار مي‌آيد. پژوهش حاضر تلاشي در جهت بررسي روابط موجود بين اثرات اين دو ابزار به عنوان متغير‌هاي اصلي و همچنين متغيرهاي مرتبط ديگر، بر توسعه انرژي‌هاي تجديدپذير مي‌باشد.   متدولوژي: هدف اصلي از انجام اين تحقيق بررسي سياست‌ها و راهكارهاي كاربردي و نتايج حاصل از آن‌ در جهت توسعه‌ي انرژي‌هاي تجديدپذير و كاهش آلايندگي‌هاي زيست‌محيطي و حركت در مسير توسعه‌ي پايدار ‌است. بازه زماني مورد مطالعه سال‌هاي ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴ وكشورهاي مورد مطالعه كشورهاي منتخب سازمان همكاري و توسعه اقتصادي OECD مي‌باشند كه در زمينه اعمال ماليات زيست‌محيطي پيشرو به شمار آمده و اين ماليات‌ها در كشورهاي مورد بررسي  بيشترين سهم را از كل توليد ناخالص داخلي در مقايسه با ديگر كشورهاي عضو OECD داشته‌اند. شيوه مورد استفاده جهت تجزيه و تحليل مدل، روش خودرگرسيون برداري داده‌هاي تركيبي مي‌باشد كه رفتار تعاملي و اثرات متقابل بين متغير‌ها را ارائه مي‌دهد. ابزارهاي بكار رفته در اين مدل جهت بررسي روابط بين متغيرها شامل توابع واكنش‌آني و تجزيه واريانس است. همچنين از برآوردگر GMM جهت تخمين مدل استفاده شده‌است. يافته‌ها: مطابق با آزمون‌هاي انجام شده، يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد ماليات كربن تاثير مثبت و معناداري بر توسعه انرژي‌هاي تجديدپذير دارد و تأثير شوك ايجاد شده از ماليات كربن بر مصرف انرژي‌هاي تجديدپذير در كشورهاي مورد بررسي مثبت مي‌باشد. به‌نحوي‌كه افزايش در ماليات كربن تأثير آني و افزايشي را بر مصرف انرژي‌هاي تجديدپذير داشته است. همچنين برقراري ماليات كربن با تاثير منفي بر مصرف سوخت‌هاي فسيلي با كاهش انتشار كربن، آثار زيست‌محيطي مثبتي ايجاد مي‌كند. از سوي ديگر تاثير يارانه سوخت‌هاي فسيلي بر انرژي‌هاي تجديدپذير منفي مي‌باشد و افزايش يارانه سوخت‌هاي فسيلي و شوك ايجاد شده از آن موجب كاهش آني مصرف انرژي تجديدپذير مي‌شود. به‌طوري‌كه بر خلاف متغير ماليات كربن كه باعث افزايش هزينه مصرف سوخت‌هاي فسيلي مي‌شود، اعمال يارانه سوخت‌هاي فسيلي زمينه كاهش قيمت و افزايش مصرف سوخت‌هاي فسيلي را فراهم كرده و با ايجاد رابطه جايگزيني مصرف انرژي تجديدپذير كاهش مي‌يابد. نتيجه: طبق برآوردهاي انجام گرفته در اين تحقيق، شوك ايجاد شده از ماليات كربن بر مصرف انرژي‌هاي تجديدپذير در كشورهاي مورد بررسي مثبت بوده به‌ نحوي‌كه افزايش در ماليات كربن تأثير آني و افزايشي را بر مصرف انرژي‌هاي تجديدپذير داشته است. ماليات كربن بر مصرف نفت به عنوان نماينده­اي از سوخت‌هاي فسيلي تأثير منفي و معني‌داري را ايجاد مي­كند، چرا‌كه شوك ايجاد شده از سوي ماليات كربن موجب مي‌شود از مصرف سوخت‌هاي فسيلي با توجه به افزايش هزينه استفاده از آن كاسته شده و با ايجاد رابطه جايگزيني با مصرف انرژي‌هاي تجديدپذير، هم در كاهش مصرف سوخت‌هاي فسيلي و هم در انتشار گاز دي‌اكسيد كربن مؤثر باشد. اين شوك با توجه به ايجاد شكاف درآمدي و با توجه به وابستگي صنايع به سوخت‌هاي فسيلي، موجب كاهش توليد ناخالص داخلي در مراحل اوليه مي­شود اما پس از چند دوره اين تاثير فزاينده شده و در نهايت موجب افزايش توليد ناخالص داخلي مي‌گردد. در مقابل يارانه سوخت‌هاي فسيلي به مصرف‌كنندگان، مي‌تواند وابستگي به مصرف سوخت‌هاي فسيلي را ايجاد كرده و مصرف‌كنندگان را از انتقال به منابع پاك انرژي بازدارد.