حافظه‌ي ديجيتال جنگ (مطالعه‌ي موردي: گروه تلگرامي رزمندگان سابق جنگ هشت‌ساله‌ي ايران و عراق)

اهداف: رسانه‌هاي اجتماعي جديد، عرصه‌ي جديدي را به وجود آورده‌اند كه در آن خاطرات ديگر فقط مصرف نمي‌شوند؛ بلكه به‌طور خلاقانه و به شيوه‌اي مشاركتي توليد مي‌شوند. در پژوهش حاضر، با مطالعه‌ي گروه تلگرامي متعلق به رزمندگان سابق يكي از تيپ‌هاي لشكر ده سيدالشهدا تهران، پرسش آن است كه تظاهرات خاطرات جمعي جنگ در اين عرصه‌ي جديد، در قالب چه الگوهاي روايي يا طرح‌واره‌هايي پيكربندي مي‌شوند؟ و اين‌ الگوها تا چه اندازه متفاوت از طرح‌واره‌هايي‌اند كه شكل رسمي از حافظه‌ي جمعي جنگ را صورتبندي مي‌كنند؟ در  واقع، اين بوم‌‌شناسي جديد حافظه‌ي جنگ تا چه اندازه ظرفيت تبديل به عرصه‌اي براي ترويج حافظه‌ي جايگزين را دارد؟ روش مطالعه: در اين مطالعه با روش مردم‌نگاري مجازي به مشاهده و توصيف نحوه‌ي ساختاريابي حافظه‌ي جمعي جنگ در ميان اعضاي گروه تلگرامي مورد بررسي پرداخته و با استفاده از تكنيك تحليل تماتيك، طرح‌واره‌هاي شناختي سازنده‌ي چارچوب‌هاي معنايي و تفسيري يادآوري وقايع مهم جنگ الگويابي شده‌اند. يافته‌ها: طي فرايندهاي كدگذاري، در مرحله‌ي اول، تعداد 404 مقوله‌ي توصيفي، در مرحله‌ي دوم تعداد 27 مقوله‌ي تفسيري و در نهايت از ميان آن‌ها، چهار مقوله‌ي فراگير يعني «ساخت معنا در حافظه‌ي افراد»، «جايگاه‌هاي حافظه»، «جست‌وجو براي معنا» و «حافظه و هويت» شناسايي و استخراج شدند. نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه امكان استفاده از پلتفرم‌هاي پويا همچون تلگرام، ظرفيت و عملكرد حافظه‌اي رزمندگان سابق جنگ را گسترش داده است و عرصه‌ي جديدي را براي پيكربندي، تجميع و ترويج روايت‌هاي جايگزين و رقابت با چارچوب‌هاي رسمي حافظه‌ي جنگ به وجود آورده است.