روزه‌هاي مانويان؛ گونه‌ها، شمار، زمان و چرايي

روزه از واجبات اصلي جامعه مانوي به شمار مي‌رود. علاوه بر روزه‌هاي يك‌روزه، مانويان شماري روزه دوروزه نيز داشتند؛ دو روز روزه متوالي بدون اينكه در ميان آن افطار كنند. پرسش اصلي پژوهش حاضر، زمان دوروزه‌ها است؛ از آنجا كه زمان روزه‌هاي مانوي با شاخص صورت‌هاي فلكي در گاه‌شماري‌هاي خورشيدي‌مَهي بابِلي بيان شده، براي تعيين امروزين آن، نياز به استخراجي نجومي در بازه‌اي حدوداً 1700 ساله است. اين نوشته بر آن است تا با تكيه بر داده‌هاي كتاب‌خانه‌اي و با رويكرد تحليلي‌انتقادي، نخست شمار روزه‌هاي عادي مانويان در طول هفته، ماه و سال را از منابع معتبر مانوي به روشي تطبيقي بازخواني كرده، سپس با استفاده از نرم‌افزارهاي نجومي مدرن، تاريخ دقيق دوروزه‌ها را استخراج كند؛ از آنجا كه تعداد چشمگيري از پژوهشگران، تأثير مسيحيت بر مانويت را آشكار دانسته و ريشه‌هاي بنيادين كيش ماني را در فرقه‌هاي پُرشمار مسيحي آن زمان جست‌وجو مي‌كنند، با كمك گاه‌شماري ديني مسيحيان در عصر حيات ماني، دليل روزه‌داري مانويان در آن زمانِ استخراج‌شده نجومي نيز روشن مي‌شود. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد روز 25 دسامبر يا همان ميلاد مسيح، كانوني‌ترين زمان دوروزه مانويان بوده و ساير مسائل مرتبط با روزه‌هاي مانويان با توجه به اين مناسبت معنادار مي‌شود.