اشعريان و تحول گفتمان تاريخ‌نگاري محدثان قمي در موضوع امام‌شناسي

دانش تاريخ بر پايه سنّت تجربه‌گرايانه خود در سده‌هاي اخير، توان بازنمايي ابعاد فراطبيعي امامان شيعي را ندارد. با توجه به در دسترس نبودن بخش عمده‌اي از منابع تاريخي در محدوده زماني قرن‌هاي دو تا پنج هجري، و اهميت آثار محدثان شيعي، به‌ويژه قمي‌ها در بازنمايي تاريخ امامان در منابع روايي، اين پرسش رخ مي‌نمايد كه محدثان قمي چه مسيري را براي بازنمايي ابعاد مختلف شخصيت امامان شيعي(ع) طي كرده‌اند؟ تحقيق حاضر، با نگاهي به روش تحليل گفتمان و ترسيم گفتمان‌هاي تاريخي و كلامي و تبيين اركان آنها در روايات امام‌شناسي محدثان قمي در سده‌هاي نخستين اسلامي، به تبيين روند فزاينده استفاده از داده‌هاي كلامي در قالب گزاره‌هاي تاريخي براي شناساندن امامان و عوامل گسترش آن پرداخته است. يافته‌هاي پژوهش، نشان مي‌دهد كه عوامل اجتماعي، سياسي و اقتصادي و دلايلي چون آمادگي ذهني مخاطبان، بر غلبه گفتمان كلامي در تاريخ‌نگاري محدثان قمي تأثيرگذار بوده است.