مطالعه اثر سطوح مختلف اسيد آمينه و وزن بنه مادري بر فعاليت آنتي اكسيداني و مواد مؤثره زعفران (Crocus sativus L.)

به منظور بررسي تأثير سطوح مختلف اسيدآمينه و وزن بنه مادري بر فعاليت آنتي اكسيداني و مواد مؤثره زعفران، آزمايشي در سال زراعي 1396- 1395 در دانشكده كشاورزي دانشگاه بيرجند بصورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. فاكتورهاي آزمايشي شامل اسيد آمينه در سه سطح (صفر، 2 و 4 ليتر در هكتار) و سه سطح وزن بنه مادري (4-0/1، 8-4/1، 12-8/1 گرم) در نظر گرفته شد. نتايج آزمايش نشان داد كه كاربرد اسيدآمينه اثر معني داري بر ميزان كروسين كلاله و ميزان آنتوسيانين و كارتنوييد گلبرگ زعفران داشت، به طوريكه بيشترين مقدار كروسين ( 270/4، برحسب جذب محلول آبي يك درصد در طول موج 440 نانومتر)، آنتوسيانين (26/28 ميلي گرم در صد گرم وزن خشك) و كارتنوييد (0/95 ميلي گرم در گرم وزن تَر) از تيمار چهار ليتر در هكتار اسيدآمينه و كمترين مقدار كروسين (230/5)، آنتوسيانين ( 24/23 ميلي گرم در صد گرم وزن خشك) و كارتنوييد (0/71 ميلي گرم در گرم وزن تر) از تيمار شاهد به دست آمد. همچنين بين سطوح دو و چهار ليتر در هكتار اسيدآمينه تفاوت معني داري در اين صفات مشاهده نشد. وزن بنه مادري نيز برخي صفات مورد مطالعه را تحت تأثير معني دار قرار داد، به طوريكه كمترين مقدار پيكروكروسين كلاله (100/7، برحسب جذب محلول آبي يك درصد در طول موج 257 نانومتر) از بنه هاي ريز (4-0/1 گرم) و بيشترين آن (108/5) از بنه هاي درشت (12-8/1 گرم) بدست آمد. همچنين اثر متقابل اسيدآمينه و وزن بنه مادري نيز شاخص هاي سافرانال كلاله و فعاليت آنتي اكسيدان گلبرگ زعفران را تحت تأثير معني دار قرار داد، به طوريكه بيشترين مقدار سافرانال (36/82، برحسب جذب محلول آبي يك درصد در طول موج 330 نانومتر) و آنتي اكسيدان (31/26 درصد) از بنه هاي 12-8/1 گرم و مصرف دو يا چهار ليتر در هكتار اسيد آمينه بدست آمد. در مجموع، با مصرف اسيد آمينه مي توان به بهبود خصوصيات كيفي زعفران در مسير توليد ارگانيك اين محصول كمك نمود.