اتيولوژي پوسيدگي بنه ي زعفران در شهرستان خرم آباد

زعفران (Crocus sativus L) گياهي چند ساله و از مهمترين محصولات زراعي است. زعفران يك چاشني ارزشمند است و به دليل كاربردهاي دارويي و پزشكي فراوان، تقاضا براي مصرف آن افزايش يافته است. تنش هاي زيستي از چالش هاي كشت زعفران هستند و پوسيدگي بنه به عنوان تنشي زيستي، يكي از مخرب ترين بيماري هاي بخش هاي زيرزميني است. عوامل بيماري زاي مختلفي از جمله قارچ ها بر رشد بنه تأثير مي گذارند و شناسايي اين قارچ ها در كشت زعفران مهم است. مطالعه حاضر به منظور شناسايي قارچ هاي همراه بنه ي زعفران در شهرستان خرم آباد و بررسي بيماري زايي آنها اجرا گرديد. بدين منظور، بنه هاي زعفران داراي علايم پوسيدگي از مناطق مختلف خرم آباد (10 منطقه) در استان لرستان جمع آوري و به آزمايشگاه منتقل شدند. جداسازي قارچ ها با استفاده از محيط كشت جامد سيب زميني و دكستروز انجام گرفت. پس از تهيه كشت خالص جدايه ها، مشخصات ريخت شناسي و ميكروسكوپي اسپورها و ساير اندام هاي زايشي قارچ ها روي محيط هاي كشت برگ ميخك آگار و سيب زميني هويج آگار بررسي گرديد. آزمون اثبات بيماري زايي جدايه هاي قارچ ها در شرايط گلخانه روي بنه هاي زعفران و به روش غوطه ور كردن در سوسپانسيون اسپور اجرا گرديد. در مجموع 58 جدايه جمع آوري و گونه هاي F. acuminatum ،Fusarium solani ،Alternaria alternata و F. oxysporum جداسازي و بر اساس ويژگي هاي مورفولوژيكي شناسايي شدند. گونه ي A. alternata با 25 جدايه و گونه ي F. acuminatum با 4 جدايه به ترتيب بيشترين و كمترين فراواني را داشتند. بر اساس آزمون بيماري زايي در شرايط گلخانه، F. oxysporum تهاجمي ترين و A. alternata ضعيف ترين گونه از نظر بيماري زايي بودند. گزارش قبلي از وقوع F. acuminatum و F. solani بر روي بنه زعفران از جهان و ايران وجود نداشت و به نظر مي رسد كه اين اولين گزارش از بيماري زايي گونه ي F. acuminatum روي بنه ي زعفران در دنيا باشد.