بررسي خسارت تشي (Kerr Hystrix indica) به درختان ميزبان و كنترل آن در منطقه حفاظت شده سفيدكوه شهرستان دوره چگني

زمينه و هدف: تشي  (Hystrix, indica)بزرگترين جونده‌اي است كه در ايران ديده مي‌شود و هر ساله سبب ايجاد خسارت‌ بسياري در مناطق حفاظت شده و جنگل‌كاري‌ ها مي‌شود. روش بررسي: نحوه بررسي محيط زيست و خسارت تشي به درختان جنگلي سفيدكوه شهرستان دوره چگني استان لرستان با استفاده از روش   ترانسكت و نشانه‌گذاري درختان خسارت‌زده در بين سال 1394 – 1390 انجام گرفت كه در نهايت، خسارت تشي به درختان آسيب‌ديده با معيارها و مشخصات مختلف مورد بررسي قرار گرفت، هم‌چنين از سه روش مرسوم فنس‌گذاري، پرچين و سنگ چين در كنترل خسارت تشي استفاده شد. يافته‌ها: بررسي خسارت تشي به درختان نشان داد كه خسارت تشي در طي سال هاي مورد بررسي روند افزايشي داشته است و از بين گونه‌هاي درختي موجود (بلوط ‌ايراني، انجير و بادام كوهي) فقط به درختان بلوط آسيب وارد كرده بود. بيشترين آسيب تشي در فصل بهار روي درختان با طبقه قطري 50 - 25 سانتي‌متر مشاهده شد هم چنين، بيشترين آسيب به تنه درختان در ارتفاع 60 - 40 سانتي‌متر مشاهده گرديد و ضخامت پوست تنه درختاني كه تشي از آن‌ها تغذيه مي‌كند، بيشتر در بين دو طبقه كمتر از 1 سانتي‌متر و 1 تا 1.5 سانتي‌متري بود. از بين خسارت‌هاي مستقيم و غير‌مستقيم توسط تشي، كندن پوست درخت بيشترين صدمه را به پايه‌ها وارد كرده است. نتايج بررسي همبستگي اسپيرمن بين متغيرهاي درجه خسارت وارد شده با فرم درخت، طبقه قطري، ضخامت پوست، زمان خسارت نشان داد رابطه مثبت و معني‌داري بين درجه خسارت وارد شده توسط تشي به درختان بلوط ايراني با طبقه قطري، زمان خسارت و رابطه منفي و معني‌داري بين درجه خسارت وارد شده با ضخامت پوست و فرم درخت وجود داشت. نتايج كنترل مكانيكي تشي تفاوت معني‌داري در سه روش، فنس‌گذاري پرچين و سنگ چين داشت به طوري كه روش فنس گذاري در كنترل اين جانور موثر بود. بحث و نتيجه‌گيري: تشي سبب خسارت به درختان بلوط خصوصا در مناطق حفاظت شده جنگل‌هاي زاگرس با توجه به شرايط حفاظتي و حمايتي اين جنگل‌ها مي‌شود و روش هاي كنترل مكانيكي دركنترل خسارت اين جانور موثر مي باشند.