مقايسه كارايي فني و زيست‌محيطي صنايع انرژي‌بر استان اصفهان ـ رهيافت تحليل پوششي تصادفي ناپارامتري داده

زمينه و هدف: انتظار مي‌رود سياست‌هاي توسعه پايدار به نحوي طراحي ‌شوند كه فرايندهاي توليد و محصولات توليدي سازگار با محيط زيست بوده و كمترين اثرات جانبي را به دنبال داشته باشند. دغدغه اين روزهاي كشورهاي توسعه يافته دست يافتن به توسعه پايدار است و اين مهم با راهكار كارايي زيست‌محيطي ارزيابي مي‌شود. كارايي زيست‌محيطي شناخته‌ترين و پركاربردترين شاخص ارزشگذاري در رابطه با توسعه زيست‌محيطي است.   روش بررسي: در اين مطالعه با استفاده از رويكرد تحليل پوششي داده و تحليل پوششي تصادفي ناپارامتري داده ها (StoNED)، كارايي فني و زيست‌محيطي صنايع انرژي‌بر استان اصفهان را تخمين زده و به مقايسه نتايج مي‌پردازد. داده‌هاي مالي شامل فروش سالانه، نيروي كار، هزينه مواد اوليه اصلي، موجودي سرمايه از صورت‌هاي مالي حسابرسي شده شركت‌ها براي سال منتهي به 1396 جمع آوري شده و ميزان مصرف انرژي و انواع انرژي مصرفي و درصد هريك از آنها از بخش فني كارخانه  با استفاده از پرسشنامه‌ جمع‌آوري و تكميل گرديده است. يافته ها: از فروض پژوهش پايين‌تر بودن ميانگين كارايي زيست‌محيطي نسبت به ميانگين كارايي فني بود كه نتايج بدست آمده نشان داد ميانگين كارايي زيست محيطي به نسبت قابل توجهي پايين‌تر از ميانگين كارايي فني بنگاه‌هاست. همچنين نتايج نشان داد متوسط كارايي فني در صنايع انرژي‌بر منتخب استان اصفهان، با استفاده از روش StoNED، 75.7 %  و متوسط كارايي زيست‌محيطي، 52.1% است. بدين ترتيب متوسط كارايي زيست‌محيطي صنايع مذكور، 23.6% پايين‌تر از ميانگين كارايي فني آنهاست. در ميان سه گروه مورد بررسي، صنايع غيرفلزي مثل كارخانه‌هاي توليد سيمان و آجر نسوز متوسط كارايي فني بالاتري با رقم 87.35% داشته درحاليكه متوسط كارايي زيست‌محيطي  ا‌ين گروه با عدد 48.79% پايين‌تر از دو گروه ديگر است. اين موضوع با توجه به اينكه اين صنايع از جمله آلاينده‌ترين صنايع كشور در انتشار CO2 هستند كارايي پايين‌تر زيست‌محيطي آنها دور از انتظار نيست و در اين مطالعه نيز تاييد مي‌شود. متوسط كارايي فني صنايع فلزي81.23 % و متوسط كارايي زيست‌محيطي  ا‌ين گروه 55.61% و متوسط كارايي فني صنايع شيميايي و پتروشيمي 55.9% و متوسط كارايي زيست‌محيطي  ا‌ين گروه 49.54 % بوده است. بحث و نتيجه گيري : با توجه به اختلاف ميانگين كارايي زيست محيطي محاسبه شده، پيشنهاد مي‌شود براي بالا بردن كارايي زيست‌محيطي ، استانداردهاي زيست محيطي متناسب با هر صنعت تدوين گردد.