ارزيابي گياه پالايي سرب توسط گونه‌هاي فلزدوست و غير فلزدوست شب‌بو (Matthiola spp)

سرب (Pb) يكي از فلزات سنگين غيرضروري و سمي براي گياهان محسوب شده كه قسمت عمده آلودگي ناشي از آن، حاصل استخراج از معادن، فعاليت هاي صنعتي و استفاده از سوخت هاي فسيلي است. برخي از گياهان فلزدوست كه اغلب از خانواده كلم هستند قادرند در خاك هاي آلوده به فلزات سنگين رشد كنند. هدف از اين مطالعه ارزيابي مقاومت و انباشت سرب گونه ي فلزدوست شب بو (Matthiola flavida) جمع آوري شده از اطراف معدن سرب و روي ايرانكوه اصفهان است كه با گونه غيرفلزدوست (Matthiola incana) آن براي گياه پايي مقايسه شده است. گياهان غيرفلزدوست و فلزدوست شب بو به محيط هاي هيدروپونيك منتقل شدند و پس از رشد رويشي مناسب به‌مدت 14 روز در معرض تيمارهاي صفر، 10، 50، 100، 150 ميلي گرم در ليتر سرب قرار گرفتند. نتايج نشان داد با افزايش غلظت سرب رشد هر دو گونه كاهش يافت ولي همواره اين كاهش رشد در گونه غيرفلزدوست بيشتر بود به طوري كه در بالاترين سطح تنش، وزن خشك اندام هاي هوايي و ريشه گونه فلزدوست نسبت به گروه شاهد به ترتيب كاهش 7.1 و 28.8 درصدي داشت اما در گونه غيرفلزدوست اين كاهش 69.9 و 60.8 درصدي بود. با افزايش غلظت سرب در محيط ميزان سرب در ريشه هر دوگونه افزايش يافت اما ميزان سرب در ريشه و انتقال آن به اندام هاي هوايي گونه فلزدوست نسبت به گونه غيرفلزدوست در پايين ترين سطح تنش، بيش از 4 برابر بود كه با افزايش غلظت سرب كاهش يافت. بنابراين مكانيسم هاي سازگاري گونه فلزدوست، توانايي كنترل انتقال سرب به اندام هاي هوايي در غلظت هاي مختلف است كه آن را براي رويش درمناطق آلوده به سرب مناسب كرده است.