ارزيابي سناريوهاي كاهش مصرف آب در سطح مزرعه با استفاده از مدل‌سازي عملكرد محصول (مطالعه موردي دشت مياندوآب)

صرفه‌‌جويي، بهينه‌‌سازي مصرف آب، ارتقاي شاخص‌‌هاي بهره‌‌وري و راندمان‌ها در بخش كشاورزي امري مهم و ضروري است. منطقه مياندوآب به عنوان الگوي كاهش مصرف جهت حفظ آب واقعي براي احياء درياچه اروميه از اهميت خاصي برخوردار است. اين تحقيق با هدف ارزيابي سناريوهاي كاهش مصرف آب در سطح مزرعه با مدل گياهي AquaCrop در منطقه مياندوآب انجام گرفت. براي اين منظور از اطلاعات مزارع مربوط به پروژه كشاورزي پايدار طرح حفاظت از تالاب‌‌هاي ايران در منطقه مياندوآب استفاده شد. اطلاعات سال اول (سال زراعي 96 -1395) براي واسنجي مدل و سال دوم (سال زراعي 97 -1396) براي صحت‌‌سنجي مدل به‌كارگرفته شد. ارزيابي شاخص‌‌هاي آماري نشان از دقت و توانايي بالاي مدل در شبيه‌‌سازي عملكرد دانه دارد. پس از واسنجي و صحت‌‌سنجي مدل، سناريوهاي برنامه‌‌ريزي آبياري در قالب تغيير عمق آبياري به ميزان 10، 20 و 30 درصد كاهش براي شرايط سال دوم مورد تحليل و ارزيابي قرار گرفت. مقادير شاخص‌‌هاي بهره‌‌وري آب با استفاده از اجزاي بيلان و عملكرد شبيه‌سازي‌شده توسط مدل براي هر يك از مزارع محاسبه گرديد. نتايج اندازه‌‌گيري‌‌هاي مزرعه در سال 97-96 نشان داد كه در شرايط موجود متوسط ميزان آب آبياري و آب كاربردي براي گندم به ترتيب 405.4 و 580.4 ميلي‌‌متر، متوسط عملكرد دانه 8340 كيلوگرم در هكتار، بهره‌‌وري آب آبياري و آب كاربردي به ترتيب 2.27 و 1.52 كيلوگرم بر مترمكعب است. همچنين نتايج حاصل از بررسي سناريوهاي كم آبياري نشان داد سناريوي S3  ضمن كاهش 30 درصدي آب آبياري مي‌‌تواند عملكرد محصول را حدود 10 % كاهش داده و بهره‌‌وري آب را از 1.53 به 1.72 افزايش دهد. به‌طوركلي نتايج نشان داد مي‌‌توان با برنامه‌‌ريزي مناسب و دقيق آبياري به كمك مدل AquaCrop و بهبود مديريت زراعي، عملكرد دانه گندم و بهره‌‌وري آب را افزايش داد و موجب صرفه‌‌جويي و حفظ آب در مقياس مزرعه شد.