تحليل تعارضات كنشگران در احداث سدهاي بزرگ به كمك تئوري بازي‌ها و مدل GMCR II (مطالعه موردي: سد شفارود)

طي دهه‌هاي گذشته يكي از مهمترين سياست‌ها در جهت كاهش فشار ناشي از كم آبي و در عين حال مديريت بهينه منابع آب سدسازي بوده است كه همواره با اما و اگرهايي نيز مواجه بوده است، و منتقدان و موافقان زيادي را با خود همراه كرده است. اين موضوع حتي در حوضه آبريز تالش كه جزء زيرحوضه‌هاي درجه دوم حوضه آبريز خزر است و از لحاظ بارش‌هاي جوي نيز در شرايط مناسبي بسر مي‌برد نيز وجود دارد، به‌طوري كه سد شفارود را مي‌توان به عنوان نماد سدسازي و در عين حال عدم رعايت ملاحظات محيط‌زيستي در اين ناحيه از كشورمان در نظر گرفت. در اين پژوهش، از طريق تحليل استراتژيك تعاملات ذي‌نفعان در شرايط وضع موجود سد شفارود به كمك يكي از مد‌ل‌هاي غيرهمكارانۀ نظريه‌بازي‌ها موسوم به مدل گراف، به بررسي مساله در راستاي تحليل مناقشه پرداخته شده است. بر اساس نتايج اين تحقيق، از ديدگاه استراتژيك، عامل اصلي بروز مناقشه احداث سد شفارود، رفتار مبتني بر عقلانيت و منافع سازماني ذي‌نفعان است. به‌طوري كه هم اكنون، اصرار وزارت نيرو به تكميل و احداث سد و سازمان حفاظت از محيط‌زيست به حفظ و نگهداري جنگل‌ها و جلوگيري از تخريب بيش‌تر آن‌‌ها، دستيابي به راه‌حل همكارانه را دشوار كرده است. نتايج به دست آمده نشانگر آن است در سناريوي غيرهمكارانه (وضع موجود)، نقطه تعادل مناقشه، وضعيت 16 (از بين 18 وضعيت موجود) است. اين بدين معنا است كه بر اساس مجموعه مفاهيم حل غيرهمكارانه به‌كار گرفته شده براي تحليل مناقشه، هيچ پيشروي يك‌جانبه‌‌اي از اين وضعيت براي هيچ يك از طرفين مناقشه متصور نيست. برگزيده شدن اين وضعيت به‌عنوان نقطه تعادل مناقشه، نشانگر آن است كه در صورت استمرار ترجيحات فعلي طرفين، مناقشه در وضعيت بن‌بست قرار مي‌گيرد و به عبارت ديگر راهي براي حل و فصل مناقشه در جهت تامين منافع محيط ‌زيستي وجود ندارد.