ارزيابي سلامت جامعه به منظور شناسايي مشكلات و تدوين برنامه‌هاي عملياتي ارتقاء سلامت منطقه صوفيان

زمينه و هدف: ارتقاء و پيشرفت سلامت اعضاي يك جامعه، بر پايه‌ ارزيابي آن جامعه استوار است. اين مطالعه در منطقه صوفيان از توابع شهرستان شبستر و با هدف شناسايي و الويت بندي مشكلات و نيازهاي آن و با مشاركت مستقيم مردم انجام شد. روش كار: اين مطالعه يك مطالعه مقطعي بود كه در سال 1398 در منطقه صوفيان انجام شد. اين مطالعه بر اساس مدل ٨ مرحله‌اي كاروليناي شمالي در سال ١٣٩8 انجام شد. در اين مدل فرآيند ارزيابي سلامت جامعه در ٨ مرحله انجام گرفت. هفت مرحله اول شامل شناسايي و اولويت بندي مشكلات منطقه صوفيان و مرحله‌ي هشتم شامل تدوين برنامه‌هاي عملياتي براي حل مشكل داراي اولويت منطقه بود. نتايج. در اين مطالعه در مجموع 23 مشكل مختلف شناسايي شد. پس از الويت بندي مشكلات به روش هانلون، ده مشكل اصلي و الويت‌دار به ترتيب عبارت بودند از ازدواج دختران در سنين كم (با نمره 21.01)، مصرف بي رويه كودهاي شيميايي در زمين‌هاي كشاورزي (20.89)، نبود درمانگاه تامين اجتماعي (20.51)، بيكاري (20.38)، ايجاد آلودگي جوي شديد ناشي از سوزاندن زباله‌هاي صنعتي (20.01)، انباشت زباله‌هاي شهري در سطح شهر (19.89)، سختي بالاي آب شهر (19.76)، سند نداشتن زمين‌ها (19.63)، نبود واحد مشخص در شهرك صنعتي جهت تفكيك زباله‌ها (19.38) و عدم گازرساني به مسكن مهر و آسفالت نبودن جاده آن (19.28). از بين اين مشكلات، ازدواج دختران در سنين كم به عنوان مشكل اصلي و با الويت اول تعيين و بررسي هاي اجمالي روي آن صورت گرفت. بررسي ها نشان داد كه حدود 43% از كل ازدواج هاي ثبت شده بين سال هاي 1393 تا نيمه اول سال 1400 در منطقه صوفيان به ازدواج دختران زير 18 سال اختصاص دارد. عواملي مانند آگاهي كم خانواده دختران و خود دختران نسبت به پيامدهاي ازدواج زود هنگام، پذيرش اجتماعي ازدواج در سنين كم در منطقه صوفيان و سواد پايين والدين در ايجاد و گسترش مشكل ازدواج دختران در سنين كم موثر شناسايي شدند. نتيجه‌گيري: در مطالعه حاضر طيف وسيعي از مشكلات اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي و بهداشتي شناسايي شدند. ازدواج دختران در سنين كم از مشكلات حائز اهميت و داراي پيامدهاي جدي است و لازم است در كنار راهكارهاي حقوقي و قانوني، راهكارهاي پژوهشي، علمي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي نيز مد نظر قرار گيرد.