آينده‌پژوهي عوامل مؤثر بر مديريت رشد شهري بر پايه‌ي شبكه‌هاي اكولوژيك(مطالعه موردي: شهر مراغه)

رشد شهري فرآيند پيچيده‌اي است كه در مراحل و زمان‌هاي مختلف تحت تأثير نيروهاي خاص اجتماعي، اقتصادي، سياسي، نظامي، مديريتي و طبيعي است. امروزه رشد سريع شهري درحال تبديل‌شدن به يك مشكل جدي در بسياري از كشورهاي درحال‌ توسعه و به‌عنوان يكي از مباحث مهم مربوط به تغييرات زيست‌محيطي قرن 21 در مناطق شهري مطرح‌ شده‌است. براي جلوگيري از نابودي اكوسيستم‌ها و شبكه‌هاي اكولوژيك شهري، اصطلاح مديريت رشد شهري مطرح ‌شده‌است كه از طريق سياست‌ها و مقرراتي رشد و توسعه‌ي شهري را هدايت و كنترل مي‌كند. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف در زمره‌ي تحقيقات كاربردي و ازلحاظ ماهيت توصيفيتحليلي است. در اين پژوهش جهت گردآوري اطلاعات موردنياز از دو شيوه‌ي كتابخانه‌اي و ميداني استفاده شده‌است. جهت دستيابي به متغيرهاي تحقيق به مرور پيشينه‌ي پژوهش  پرداخته شد، بعد متغيرهاي به‌دست آمده از طريق مصاحبه با متخصصان، مورد بررسي قرار گرفت. درنهايت 41 متغير در قالب 4 شاخص سياسي مديريتي، اقتصادي، اجتماعي و طبيعي با بهره‌گيري از روش دلفي و پويش محيطي شناسايي شد. سرانجام در قالب پرسشنامه به شكل ماتريس 41 *41 طبق نمونه‌گيري هدفمند در اختيار 15 نفر از كارشناسان و متخصصان قرار گرفت. براي ارزيابي متغيرهاي تحقيق و پايايي سؤالات از ضريب آلفاي كرونباخ استفاده‌ شده كه با مقدار 0/806، همواره بيش از 0/7 برآورد شده‌است. سپس با استفاده از نرم‌افزارهاي ميك مك و سناريوويزارد مورد تحليل قرار گرفت، كه 13 گويه  به‌عنوان پيشران‌هاي اصلي و كليدي مؤثر مديريت بر رشد شهري شهر مراغه شناسايي شدند كه عبارتند از : طرح مسكن مهر، مالكيت زمين، تغيير كاربري زمين، ادغام روستاهاي پيرامون در شهر، خانه‌هاي دوم در باغات و مزارع، گسترش زيرساخت‌ها و شبكه‌هاي ارتباطي، انتقال مراكز اداري و توسعه خدمات محور متصل به شهر، طرح‌هاي آماده‌سازي و ايجاد شهرك‌سازي متصل و منفصل، طرح‌هاي جامع شهري (منطقه بندي)، تعاوني مسكن ادارات و سازمان‌ها، عدم نظارت بر ساخت‌و‌ساز، افزايش قيمت مسكن و زمين، سياست‌هاي دولت در بازار زمين و مسكن. درنهايت اين 13 گويه در 39 وضعيت احتمالي با استفاده از نرم‌افزار سنايروويزارد مورد بررسي قرار گرفت. درنهايت  23 سناريو باوركردني در زمينه‌ي وضعيت مديريت رشد شهري مراغه ارائه گرديد كه دو سناريو 3 و 12 بهترين سناريو جهت مديريت رشد شهر مراغه بر پايه‌ي  شبكه‌هاي اكولوژيك است.