بررسي اثرات جداگانه و تركيبي افزودني هاي خاك بر رفتار هدررفت خاك و رواناب سطحي

مقدمه و هدف: فرسايش خاك امروزه براي اكثر جوامع تهديدي جدي بوده و موجب از بين رفتن آب و خاك مي شود. يكي از مهم ترين عوامل كنترل كننده رواناب و فرسايش خاك، كاربرد افزودني هاي خاك مي باشد. بنابراين پژوهش حاضر، با هدف ارزيابي عمل كرد جداگانه و تركيبي از تأثير بقاياي لوبياي روغني با سه سطح 25، 50 و 75 درصد و پليمر پلي وينيل استات در سطح سه درصد بر تغييرات رواناب و فرسايش خاك انجام شد. مواد و روش‌ها: خاك مورد استفاده در اين پژوهش، از اراضي مرتعي از عمق 20 سانتي متري خاك جمع آوري شد و پس از انتقال به آزمايشگاه براي پايداري نسبي خاك دانه ها از الك چهار ميلي متر عبور داده شد. جهت انجام پژوهش حاضر از تيمارهاي بقاياي لوبياي روغني به عنوان يك افزودني آلي خاك و پلي وينيل استات به عنوان يك افزودني غير آلي به صورت جداگانه و تركيبي استفاده شد. تيمارهاي حفاظتي در شرايط آزمايشگاهي و با استفاده از شبيه ساز باران براي بازه هاي زماني 24 ساعت، دو و چهار ماه به كار برده شدند. يافته‌ها: نتايج نشان داد بقاياي لوبياي روغني و پلي وينيل استات در سطح هاي مختلف به صورت جداگانه و تركيبي در بازه هاي زماني به كار برده شده توانست باعث افزايش زمان شروع و خاتمه رواناب و كاهش ضريب رواناب، فرسايش خاك و غلظت رسوب شود. بيش ترين تأثير بر افزايش زمان شروع رواناب مربوط به تيمار تركيبي بقاياي لوبياي روغني با سطح 75 درصد + تيمار پلي وينيل استات (3MSP) در بازه زماني دو ماه (با مقدار 74/68 درصد) بود. هم چنين بيش ترين تغييرات در كاهش فرسايش خاك مربوط به كاربرد بقاياي لوبياي روغني با سطح 75 درصد (3MS) در بازه زماني دو ماه با مقادير به ترتيب 67/54 درصد بود. نتايج به دست آمده نشان داد كه اثر بقاياي لوبياي روغني و پلي وينيل استات بر مؤلفه هاي مورد بررسي در سطح 99 درصد معني دار بود. نتيجه گيري: در مجموع مي توان اظهار داشت كه استفاده از بقاياي لوبياي روغني و پلي وينيل استات به صورت جداگانه و در تركيب با ساير افزودني ها با هدف بررسي اثر آنها در حفاظت خاك و آب، مي تواند راهكاري مفيد باشد. در نهايت استفاده از بقاياي لوبياي روغني و پلي وينيل استات در اراضي در حال فرسايش و يا فرسايش يافته و انجام پژوهش هاي جديد با ديگر افزودني هاي خاك و در شرايط مختلف با هدف حفاظت خاك و آب پيشنهاد مي گردد. هم چنين با توجه به عملكرد متفاوت كاربرد جداگانه و تركيبي لوبياي روغني و  پلي وينيل استات استفاده صحيح از افزودني ها در مديريت منابع آب و خاك ضرورت دارد.