واكاوش ساختار نشانه شناختي شهر: بازنمايي فرايند ادراكي ارزيابي نشانه‌ها (مطالعه موردي: شهر جديد صدرا)

طراحي هدفمند ساختار شهر و به‌ويژه ساختار نشانه‌اي در ارتقاي كيفيت قلمروهاي همگاني نقشي اساسي دارد. براي دست‌يابي به اين ساختار، نه‌تنها مجموعه‌اي از عناصر نشانه‌اي، بلكه نحوه‌ي چيدمان آنها در قالب شبكه‌اي به‌هم پيوسته ضروري مي‌نمايد. با توجه به اهميت نشانه‌ها در انسجام فضايي كالبدي و درك يكپارچه از ساختار شهر، اين پژوهش بر آن است تا با تأكيد بر ساختار نشانه‌شناختي و ادراك و نقشه‌هاي ذهني شهروندان، به تبيين نظام بصري شهر جديد صدرا از دو منظر شهروندان و كارشناسان با روش‌شناسي تركيبي بپردازد. بدين منظور نقشه‌ي ذهني شهروندان با كمك عناصر نمادين و شناسايي نقاط عطف در 3 مرحله ترسيم و با هم‌پوشاني نقشه‌هاي ذهني با استفاده از نرم‌افزار GIS، نقشه ادراكي يكپارچه توليد شد. سپس براي درك ساختار نشانه‌شناختي، عناصر نقشه‌هاي ذهني شهروندان با استفاده از روش AHP مشخص شد كه نشانه‌هاي بصري، ادراكي، عملكردي و ساختاري به ترتيب از اولويت‌هاي انتخاب‌شده توسط كارشناسان متخصص هستند. رتبه‌بندي‌ها با استفاده از روش SAW براي ارزيابي كيفيت عناصر نقشه‌هاي ذهني در رابطه با معيارهاي فرعي هر عنصر مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفت. نتايج نشان داد كه ويژگي‌هاي هر نشانه و نحوه‌ي قرار گرفتن آنها در چيدمان ساختار نشانه‌اي شهر مي‌تواند آن را در طيف مختلف ادراكي قرار دهد. با توجه به تحليل‌هاي صورت گرفته بر تصاوير ذهني افراد پيرامون ساختار نشانه‌اي شهر صدرا مشخص مي‌گردد كه نشانه‌ها، كيفيت‌هاي بصري، ورودي شهر و ورودي خيابان‌هاي شاخص، فضاهاي عمومي و مسيرها جزو عناصر تشكيل‌دهنده‌ي نقشه‌ي ادراكي شهروندان و نظام بصري شهر هستند كه با وجود رتبه‌بندي بالاتر كيفيت ادراكي آنها در مركز شهر، توانسته‌اند جايگاه‌شان را به‌صورت شبكه‌ي ساختار نشانه‌اي بر اساس طيف ارزشي عناصر نشانه‌اي در ذهن افراد تثبيت نمايند.