مصداق صاحب بينه و شاهد درآيه 17 سوره هود با تأكيد بر روايات تفسيري فريقين

مفسران فريقين، در آيه ي 17 سوره ي هود، در خصوص مصداق «صاحب بيّنه» و «شاهد»، ديدگاه ‌هاي متفاوتي بيان كرده‌ اند كه دليل اصلي اين اختلاف، رويكرد متفاوت شيعه و عامه نسبت به روايات تفسيري اهل بيت (ع) و صحابه و تابعين است؛ چنانكه از نگاه شيعه، تنها سخن معصومان حجّت است و با توجه به معصوم نبودن صحابه و تابعين، ديدگاه تفسيري آنان حجيّت شرعي ندارد؛ در حالي كه اهل تسنّن قول صحابه را حجّت و اثر گذار مي ‌داند. از آنجايي كه اين اختلاف تأثير چشمگيري در فهم صحيح آيه دارد؛ لذا تحقيق پيش رو با هدف دست يابي به تفسير صحيح اين مصاديق، به روش توصيفي-تحليلي، پس از ذكر ديدگاه مفسران درباره ي مصداقِ «صاحب بيّنه» و «شاهد»، روايات تفسيري شيعه ‌ي اماميه و عامه را مورد اشاره قرار داده و پس از بررسي آنها، نظر صحيح را بيان كرده است. يافته هاي پژوهش حاضر حاكي از آن است كه مصداق انحصاري «صاحب بينه»، پيامبر اعظم (ص) است؛ زيرا رواياتي كه مصداقِ صاحبْ بينه را پيامبر(ص) معرفي مي‌كند؛ افزون بر شهرت و كثرت، قول معصوم(ع) است و رواياتي كه مصداقِ صاحب بيّنه را مؤمن معرفي مي ‌نمايد؛ قول يك مفسر تابعي است و چنين قولي نمي ‌تواند هم‌ رديف تفسير معصوم (ع) باشد. همچنين در خصوص مصداق «شاهد» اقوالي همچون: قرآن، رسول خدا (ص)، لسان رسول‌‌الله(ص)، جبرئيل (ع) يا ملك تأييد كننده‌ي پيامبر (ص) به دلايلي مانند: ضعف سند، مغايرت با ظاهر و سياق آيه و ناسازگاري با مفهوم آيه، مورد پذيرش قرار نمي‌گيرند؛ بلكه بر اساس روايات معتبر، مصداق صحيح شاهد حجّت الهي است. درحقيقت آيه‌ي مذكور، در مقام بيان عصمت، خلافت و امامت ائمه هدي (ع) مي باشد.