تاثير هرس بر عملكرد علوفه و شادابي گونه Atriplex canescens در رويشگاه‌هاي شور كوير ميقان اراك

گياه Atriplex canescens James يكي از گونه هاي غيربومي موفق در امر اصلاح و احياء مراتع بياباني استان مركزي مي باشد كه در سطح وسيعي از رويشگاه هاي شور حاشيه كوير ميقان (حدود 12 هزار هكتار) از سال 1360 به بعد مرتع كاري شده است. اين گونه پس از چند سال رويش خشبي شده و تراكم اندام هاي هوائي سبز، زنده ماني و مقدار توليد علوفه آن كاهش مي يابد. افزايش توليد علوفه، شادابي و زنده ماني اين گياه از ملزومات مديريت اين رويشگاه ها بوده و انجام هرس يكي از ضروريات براي تحقق اين امر ذكر مي شود. در اين مطالعه، عمليات هرس و آماربرداري در سه سايت مطالعاتي با متوسط مساحت يك هكتار واقع در كوير ميقان طي چهار سال صورت گرفته است تا سطح يا ارتفاع مناسب هرس تعيين گردد. در هر سايت چهار سطح هرس شامل كف بر و هرس از ارتفاع هاي 20، 40، 60 سانتي متر و شاهد (بدون هرس) اعمال گرديد. هر تيمار بر روي 16 پايه آتريپلكس با متوسط قطر پوشش تاجي 160 سانتي متر، ارتفاع 115 سانتي متر، ميانگين توليد 530 گرم به ازاي هر پايه و متوسط 34 سال سن انجام شد. هرس كليه پايه ها در اسفندماه سال اول مطالعه انجام شده و آماربرداري فاكتورهاي شادابي، مقدار توليد علوفه، ارتفاع، قطر تاج پوشش و درصد زنده ماني طي سه سال بعد صورت گرفته و داده هاي تيمارهاي پنج گانه در هر سايت در قالب طرح آماري بلوك هاي كامل تصادفي تجزيه واريانس شدند و داده هاي سه سايت بصورت تجزيه واريانس دو طرفه مورد تجزيه آماري قرار گرفتند. بر اساس نتايج بدست آمده، در دو سايت واقع در مناطق شمالي و غربي كوير ميقان با تعداد تقريبي 400 پايه در هكتار و سابقه 38 سال مرتع كاري، به ترتيب تيمارهاي هرس از ارتفاع هاي 60 ، 40 ، 20 سانتي متر و كف بر از لحاظ افزايش شادابي و توليد علوفه گونه A.canescens اثرات مطلوب تري داشتند. در سايت واقع در ناحيه جنوبي كوير ميقان با تعداد تقريبي 350 پايه در هكتار و سابقه 30 سال مرتعكاري به ترتيب تيمارهاي كف بر و هرس از ارتفاع هاي 20 ، 40 ، 60 سانتي متر از لحاظ شادابي و توليد علوفه مفيد بودند. در مجموع، ميانگين توليد گونه A.canescens بعد از گذشت سه سال از اعمال تيمارهاي كف بر و هرس از ارتفاع هاي 20، 40 و 60 سانتي متر به ترتيب برابر 690، 679، 658 و 818 گرم در هر پايه گرديد. جهت بهبود خصوصيات گونه A.canescens از لحاظ فاكتورهاي مثبت گياهي نظير شادابي، زنده ماني و توليد علوفه، در مناطق آتريپلكس كاري شده حاشيه شمالي و غربي كوير با سابقه 38 سال مرتع كاري عمليات هرس از ارتفاع 60 سانتي متر و براي مناطق جنوبي كوير با سابقه 30 سال مرتع كاري هرس كف بر پيشنهاد گرديد.