تحليل چالش‌هاي مديريت تنوع‌زيستي در منطقه حفاظت‌شده سرخ‌آباد استان زنجان با استفاده از مطالعه نظريه داده بنياد

تنوع زيستي با مجموعه متعددي چالش‌ها روبروست كه مديريت آن را دشوار مي‌سازد. پژوهش حاضر با هدف بررسي چالش‌هاي مديريت تنوع‌زيستي در منطقه حفاظت‌شده سرخ‌آباد استان زنجان صورت گرفت. اين مطالعه با استفاده از يك رويكرد كيفي و بكارگيري روش‌شناسي نظريه داده بنياد انجام شد. نمونه‌اي از مشاركت‌كنندگان متشكل از 15 نفر از كارشناسان اداره كل حفاظت محيط زيست،  اداره كل منابع طبيعي و آبخيزداري و مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان زنجان از طريق روش نمونه‌گيري نظري و گلوله برفي انتخاب گرديدند و داده‌ها از طريق مصاحبه‌هاي نيمه‌ساختارمند گردآوري شدند. با استفاده از نرم افزار Nvivo10، چالش‌هاي مرتبط با مديريت تنوع‌زيستي در منطقه ابتدا از طريق سه مرحله كدگذاري باز، محوري و انتخابي تحليل شدند كه منجر به شناسايي 92 مفهوم، 38 مقوله اوليه، 22 مقوله اصلي و 9 مقوله كانوني گرديد. سپس روابط بين چالشهاي كانوني ترسيم شد. نتايج نشان داد تهديد و از بين رفتن تنوع‌زيستي تحت تأثير مستقيم و غير مستقيم عوامل مختلفي است كه عبارتند از: راهبردها و سياست‌هاي ضعيف كشور در مديريت تنوع زيستي؛ ضعف منابع انساني، مالي و فيزيكي سازمان‌هاي مسئول حفاظت از تنوع زيستي؛ عدم بكارگيري مديريت يكپارچه و مشاركتي در مديريت تنوع زيستي؛ ضعف دانش، نگرش و نظام ارزشي جامعه روستايي در مورد تنوع زيستي؛ كشاورزي و بهره‌برداري ناپايدار از منابع طبيعي توسط جامعه روستايي؛ بهره‌برداري ناپايدار و مداخله افراد خارج از جوامع روستايي؛ و اقدامات ناپايدار سازمان‌هاي بيروني است. همچنين نتايج نشان داد، از بين رفتن تنوع زيستي رابطه دوسويه با ديگر مخاطرات طبيعي و بحران‌هاي محيط زيستي داشته و هر دو تحت تأثير عوامل ذكر شده هستند.