تخمين نرخ بيكاري «نايرو» در قالب مدل تغييرات زماني در اقتصاد ايران

پايين نگهداشتن نرخ بيكاري، يكي از محورهاي اصلي سياست‌هاي مالي، بازار كار و سياست پولي است. همچنين نرخ بيكاري، پيامدهايي بر چشم‌انداز رشد دستمزد، تورم و توليد ناخالص داخلي دارد. از اين رو، دستيابي به سطحي از بيكاري كه تورم در آن غيرشتابان باشد، از اهداف مهم و كليدي سياست گذاران اقتصادي به‌شمار مي‌رود. در اين مقاله، اين فرضيه بررسي مي شود كه آيا نرخ «نايرو» در اقتصاد ايران طي سال‌هاي اخير، در حال افزايش بوده، و اينكه آيا تلاش صرفاً براي پايين نگهداشتن بيكاري و ايجاد سياست‌هايي در جهت كاهش نرخ بيكاري، باعث ايجاد ركود اقتصادي و پديده «هيسترزيس» شده است. براي اين بررسي، با استفاده از مدل تغييرات زماني در قالب الگوي فضا - حالت و به كمك متغيرهاي تورم، تورم انتظاري، نرخ بيكاري و بهره‌وري طي سال‌هاي 99-1375 و با تواتر فصلي، نرخ نايرو براي اقتصاد ايران برآورد شد. نتايج، حاكي از آن است كه نرخ نايرو طي سال‌هاي مورد بررسي، روندي نزولي را داشته، و متوسط برآورد نايرو طي سال‌هاي مورد بررسي، 11.6 درصد بوده ‌است. از سوي ديگر، روند افزايشي نايرو در سال 1399 نسبت به سال گذشته، مي تواند نشان از احتمال تجربه پديده هيسترزيس در دهه آتي به واسطه تجربه سال ها ركود در اقتصاد كشور داشته باشد. افزايش نرخ مشاركت عمومي و استفاده از ظرفيت هاي بالقوه توليدي در كشور نيز مي تواند در پيشگيري از وقوع اين پديده مؤثر باشد.