بررسي تأثير پوتريسين و 24- اپي‌براسينوليد بر فعاليت آنزيم‌هاي ضداكسنده گياه ريحان تحت شرايط تنش خشكي

هدف آزمايش بررسي و ارزيابي تأثير پوتريسين و 24- اپي‌براسينوليد در تغيير فعاليت آنزيم هاي ضداكسنده جهت تحمل به تنش خشكي در گياه ريحان بود. طرح به صورت اسپليت‌پلات فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال‌هاي زراعي 97-1396 و 98-1397 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه ايلام اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل تيمار آبي در سه سطح (40، 80 و 120 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A) در كرت‌هاي اصلي، محلول‌پاشي پوتريسين در سه سطح (صفر (شاهد)، 0.5 و 2 ميلي‌مولار) و 24- اپي‌براسينوليد در سه سطح (صفر (شاهد)، 0.5 و 2 ميكرو مولار) به‌صورت فاكتوريل در كرت‌هاي فرعي اجرا شد. نتايج نشان داد كه بيش‌ترين ميزان پرولين در تيمارآبي 120 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير در سال اول آزمايش حاصل شد و كاربرد پوتريسين (دو ميلي‌مولار) و 24-اپي‌براسينوليد (0.5 ميكرومولار) نيز سبب افزايش بيش‌تر ميزان پرولين گياه ريحان شد. در تيمار120 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير و كاربرد دو ميلي‌مولار پوتريسين بيش‌ترين ميزان آنزيم كاتالاز مشاهده شد. برهم‌كنش اثرات تنش خشكي، پوتريسين و 24اپي براسينوليد نيز نشان داد كه بيش‌ترين ميزان آنزيم آسكوربات پراكسيداز و سوپراكسيد ديسموتاز در تيمار 120 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير و بالاترين غلظت پوتريسين (دو ميلي‌مولار) و 24- اپي‌براسينوليد (دو ميكرومولار) مشاهده شد. در شرايط آبياري مطلوب (40 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير)، كاربرد هم‌زمان غلظت هاي كم‌تر پوتريسين (0.5 ميلي‌مولار) و اپي براسينوليد (0.5 ميكرومولار) و در شرايط تنش خشكي (80 و 120 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير)، غلظت بيش‌تر اين دو ماده (دو ميلي‌مولار پوتريسين و دو ميكرومولار اپي‌براسينوليد) باعث افزايش آنزيم گاياكول پراكسيداز شد. برهم‌كنش چندگانه سال، تنش خشكي، پوترسين و 24- اپي‌براسينوليد تأثير معني‌داري بر فلاونوِئيد كل و درصد اسانس ريحان گذاشت به‌نحوي كه در هر دو سال آزمايش، كاربرد غلظت 2 ميلي‌مولار پوترسين و 2 ميكرومولار 24- اپي‌براسينوليد در همه سطوح آبي به‌ويژه 120 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير، سبب افزايش بيش‌تر اين دو صفت شد و در سال اول آزمايش اين افزايش بيش‌تر از سال دوم بود. كاربرد هم‌زمان دو ميلي‌مولار پوترسين و دو ميكرومولار اپي‌براسينوليد به دليل افزايش سنتز پرولين و آنزيم هاي آنتي‌اكسيداني بهترين تيمار در جهت كاهش  اثرات تنش خشكي  در گياه ريحان بود، كه نشان دهنده وجود رابطه هم افزايي بين اين دو ماده در بهبود رشد گياه ريحان و افزايش درصد اسانس اين گياه است.