تحليل كاركردهاي جريان ادبي معاصر قرآن

يكي از گرايش‌هاي تفسير قرآن كريم، گرايش نواعتزالي مصر يا تفسير ادبي است كه با توجّه به تخصّص يك مفسّر يا علاقه شخصي خود، اساساً به كاوش علوم ادبي در قرآن مانند صرف، نحو، لغت و بلاغت مي‌پردازد و با تكيه بر اين علوم ادبي، آيات قرآن را تحليل كرده و قرآن را تفسير مي‌كند. تفسير ادبي، تغيير و تحوّلات چشمگيري را پشت سر گذاشته و نهايتاً در عصر جديد به شكوفايي و تكامل رسيده است. اين جريان كه با ظهور طه حسين در مصر آغاز گرديد، در ادامه توسّط امين خولي و شاگرد او بنت الشاطي ادامه يافت و در افكار نصر حامد ابوزيد به اوج خود رسيد. نخستين هدف اين تفاسير، فهم ادبي خالص قرآن بدون هيچ پيش شرطي است. براي اين گرايش تفسيري، عناصر شاخصي از قبيل نگاه سيستماتيك به آيات، عدم ترادف، تقدم قرآن بر قواعد ادبياتي، عنايت به فرهنگ عصر نزول، مخالفت با تفسير علمي به معناي خاص و ... ذكر شده است كه تا حدود زيادي به تفسير ادبي هويتي جديد بخشيده است. دراين نوشتار، سعي بر آن است كه با مطالعه كتابخانه‌اي و با روش توصيفي - تحليلي، كاركرد هر عنصر در تفسير قرآن كريم، به‌صورت تفصيلي مورد واكاوي قرار گرفته و بيان گردد.