الگوي مديريتي در ژئوتوريسم با تأكيد بر كارآفريني در نواحي روستايي (مورد: شهرستان محلات)

ژئوتوريسم شاخه‌اي نسبتاً جديد از توريسم با محوريت ارزيابي، رفتارشناسي و مديريت لندفرم‌ها به‌عنوان مقاصد گردشگري در نواحي شهري و روستايي است. دستاورد اين شاخه به‌طور كلي شامل پايداري محيط، احيا و بهره‌برداري از ميراث فرهنگي و كارآفريني جامعه ‌بومي در نواحي شهري و روستايي است. در اين مطالعه سعي بر آن است در راستاي ارتقاي اقتصادي، فرهنگي، كارآفريني و... در نواحي روستايي مجاور ژئومورفوسايت‌ها و تكميل ارزيابي آن‌ها، يك الگوي مديريتي ويژه با هدف اجرا‌شدن نتايج ارزيابي‌ توانمندي ژئومورفوسايت‌ها در قلمرو روستايي شهرستان محلات، تدوين و تعريف شود. از نظر روش‌شناسي پژوهش حاضر از دو بخش مطالعات ميداني و كتابخانه اي تشكيل شده است. مطالعات كتابخانه‌اي در همه مراحل پژوهش شامل پيشينه‌شناسي، جنبه‌هاي نظري گردشگري، روستاشناسي و... استفاده شد. مطالعات ميداني در اين مطالعه از دو مرحله تشكيل شده است: مرحله اول شامل شناسايي و ارزيابي سايت‌ها (ارزيابي توان گردشگري به كمك مدل اصلاح‌شده و پيشنهادي پري‌يرا و همكاران (2007)، آسيب‌شناسي وضع موجود و...) و مرحله دوم شامل تدوين و پياده‌سازي الگوي مديريتي و انطباق آن با ويژگي‌هاي محدوده مطالعه‌شده است (مصاحبه با جامعه بومي، اجرايي و...).  يافته‌هاي اين مطالعه در قالب الگوي مديريتي ژئوتوريسم نواحي روستايي، در هشت  گام اصلي قرار گرفت: 1- تدوين چشم‌انداز ژئوتوريسم در نواحي روستايي، 2- محيط‌شناسي محدودۀ مطالعه‌شده، 3- ارزيابي ژئومورفوسايت به كمك مدل اصلاح‌شدۀ پري يرا و همكاران (2007)، 4- رفتارشناسي ظرفيت تعادلي ژئومورفوسايت‌ها در واكنش به مخاطرات طبيعي و انساني، 5- بررسي مقياس ژئوتوريسم روستايي، 6- تجزيه و تحليل  فرصت‌ها و چالش‌هاي  مديريت طبيعي، 7- تجزيه و تحليل  فرصت‌ها و چالش‌هاي  مديريت انساني و 8- انطباق وضعيت الگو با اهداف تعيين‌شده. به‌طوركلي، موارد تعيين‌شده مي‌تواند از طريق تعامل دولت مركزي، مديريت محلي و كارشناسان در جهت دستيابي به اهداف ژئوتوريسم و توسعه جامعه روستايي محقق شود.  نتايج نهايي پياده‌سازي الگوي مديريتي شامل شناسايي، ارزيابي، تفسير، به كارگيري مولفه‌هاي مديريتي و... نمايانگر نقصان‌هايي در روند مديريت و  برنامه ريزي در اين عرصه است؛ اين در حالي است كه جامعه بومي به‌ويژه روستاها (ازجمله روستاي گردشگري خورهه و...) قادر است با بهره‌برداري سازمان‌يافته به كمك رويكردهاي علمي، آگاهانه و احداث زيرساخت‌هاي گردشگري نه چندان پرهزينه (سرويس بهداشتي عمومي، خانه‌هاي دوم روستايي، تابلوهاي راهنما، بروشور و...) توسعه پايدار روستاها و نواحي را به‌ويژه در زمينه اشتغال زايي و تثبيت جمعيت روستايي به ارمغان آورد.