تصوير پردازي هنري در شعر حسين بن ضحاك (بررسي موردي خمريات)

تصوير‌پردازي كه تجلي انديشه و احساسات دروني شاعر است، در نقد ادبي، جايگاه ويژه‌اي دارد و آن از اركان اصلي يك اثر ادبي است. تصاوير ادبي در عصر عباسي از جايگاه والايي برخوردار بوده، زيرا اشعار، از تصاوير ادبي زنده و پويايي كه با حيات عصر پيوند خورده بود، سرشار است. حسين بن ضحاك، ملقّب به خليع، از شعراي ايراني‌تبار و عربي سراي عصر عباسي اول بود كه به تأسي از فرهنگ ايران باستان و يونان، توانست با استفاده از تصاوير بديع به ابداع در شيوه بيان بپردازد. اين ابداعات كه از گستردگي خيال و احساس عميق و تراكم تصويري برخوردار است، حضور بارزي در تصوير‌پردازي‌هاي شاعر دارد. در پژوهش حاضر به روش توصيفي و تحليلي، بلاغت تصوير در خمريات حسين بن ضحاك مورد بررسي قرار گرفته است، نتايج پژوهش حاكي از آن است كه حسين بن ضحاك با استفاده از تصاويري مانند: استعاره، تشبيه و تشخيص كه نقش بارزي در تصويرآفريني‌هاي شعري او دارند، توانسته با نوآوري و بهره‌گيري از جنبه‌هاي بصري و وهمي و با استفاده از طبيعت جامد و متحرك، تصاوير زنده و پويايي از خمر ارائه نمايد و بي‌آنكه به تكلف و تصنع بگرايد، احساسات حقيقي خود را به مخاطب منتقل نمايد. گويي كه خمر در شعر شاعر، تصويري از زندگي و زندگي چيزي جز خمر نيست، در‌حقيقت خمر، تصويري از آغاز بي انتها در شعر شاعر است كه به معنويات و نورالأنوار ختم مي شود، ويژگي بارزي كه در شعر شعراي ديگر چندان مشهود نيست؛ زيرا تصاوير خمري در اشعار شعراي عباسي بيشتر به محسوسات و لذت و كام‌جويي حاصل از آن خلاصه شده است و از حقايق روحاني و ماورايي تهي است. بنابراين با توجه به اينكه حسين بن ضحاك به دقت و با نوآوري در بيان شعري، توانسته نقش‌آفريني كند و خمر را با جلوه‌هاي معنوي و روحاني پيوند بزند و تصاوير ادبي متفاوتي را خلق نمايد، قابل توجه است.