تحليل و ارزيابي رقابت‌پذيري منطقه‌اي در برنامه‌ريزي توسعه گردشگري مطالعه موردي: شهرستان جلفا

گردشگري به‌عنوان يكي از بخش‌هاي مهم خدماتي سهم به سزايي در افزايش رشد و توسعه، به‌خصوص در كشورهاي درحال‌توسعه دارد. توسعه گردشگري، مي‌تواند اقتصاد كشور را از حالت تك‌محصولي خارج كند و ثبات اقتصادي را به علت ثبات در درآمدهاي ناشي از جذب گردشگري براي كشور به همراه بياورد. هدف تحقيق حاضر، بررسي و اولويت‌بندي عوامل مؤثر بر رقابت‌پذيري گردشگري در شهرستان جلفا و ارائه راهبردهايي جهت ارتقا رقابت‌پذيري منطقه‌اي در گردشگري اين شهرستان است. اين پژوهش ازلحاظ هدف، كاربردي و ازلحاظ ماهيت موضوع موردمطالعه، توصيفي- تحليلي است. داده‌ها و اطلاعات موردنظر از طريق مطالعه اسنادي و كتابخانه‌اي و روش ميداني (پرسشنامه و مصاحبه) به دست آمد. جامعه آماري براي تكميل پرسشنامه و انجام مصاحبه، مديران، كارشناسان و متخصصان امر گردشگري هستند و از روش نمونه‌گيري گلوله برفي استفاده‌شده است. محدوده موردمطالعه، شهرستان جلفا (منطقه آزاد ارس) مي‌باشد و شش منطقه آزاد تجاري كيش، قشم، چابهار، انزلي، اروند و ماكو به‌عنوان رقباي آن در نظر گرفته‌شده‌اند. براي تجزيه‌وتحليل اطلاعات و ارائه راهبردهاي توسعه گردشگري شهرستان جلفا و تشريح اهداف، منابع، توانايي‌ها و عوامل كلان محيطي از مدل Meta-SWOT استفاده‌شده است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه مهم‌ترين عوامل كلان تأثيرگذار بر گردشگري در شهرستان جلفا، عدم شناسايي قابليت‌ها و پتانسيل‌هاي موجود در منطقه، عدم وجود زيرساخت‌هاي مناسب و نبود مقررات شفاف جهت سرمايه‌گذاري بخش خصوصي در زمينه گردشگري مي‌باشند. با برنامه‌ريزي راهبردي براي توسعه گردشگري و باهدف افزايش كمي تعداد گردشگران و سپس افزايش كيفي خدمات، مي‌توان به توسعه اقتصادي و فرهنگي شهر اميدوار بود.