آينده پژوهي همگرايي كشورهاي اسلامي به روش سناريوپردازي

جهان اسلام گستره جغرافيايي وسيعي است كه شامل منطقه جنوب غرب آسيا، آسياي مركزي، شمال افريقا و بخش هايي از جنوب و جنوب شرق آسيا مي شود. بيشينه ساكنان اين محدوده وسيع جغرافيايي، پيروان دين اسلام هستند و بر اساس آموزه قرآني «امت واحده» يا «امت اسلامي» از ساير مناطق جهان متمايز مي شوند. جهان اسلام كه در سده هاي نخستين اسلامي در شكل دولت يكپارچه اسلامي به شكلي همگرا و هم افزا، قدرت و تمدن بزرگ و درخشاني را تجربه كرده بود؛ در سده هاي اخير، دچار استعمار، ضعف، انفعال، وابستگي، چند دستگي و افتراق شد و با جريان هاي ملي گرايي و قوم گرايي در قالب نظام دولت ـ ملت كاملاً تجزيه و دچار واگرايي و گسيختگي سياسي ـ فضايي شده است. در دهه هاي اخير، برخي انديشمندان، مصلحان و فعالان سياسي جهان اسلام بر مبناي نظريه امت واحده به فكر همگرايي و وحدت كشورهاي اسلامي بوده اند. مسأله اصلي پژوهش اين است كه آينده هاي بديل و سناريوهاي مختلف براي همكاري و همگرايي كشورهاي اسلامي چيست؟ پاسخ به اين مسأله در چارچوب آينده پژوهي و با روش سناريوپردازي اكتشافي و استفاده از تجميع آراء نخبگاني انجام شده است. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه چهار سناريو براي كشورهاي اسلامي قابل ارائه است كه سناريو همگرايي كامل و تشكيل دولت يكپارچه اسلامي به عنوان آينده مطلوب، سناريو همگرايي كشورهاي اسلامي در قالب كنفدراسيون اسلامي به عنوان آينده مرجح، سناريو همگرايي و تشكيل اتحاديه كشورهاي اسلامي به عنوان آينده محتمل و سناريو ادامه وضع موجود و سازمان همكاري اسلامي به عنوان آينده ممكن خواهد بود.