پايش فرونشست زمين با تحليل سري زماني پراكنش گرهاي دائمي و تغييرات تراز آب زيرزميني؛ (مطالعه موردي دشت سراب)

امروزه، فرونشست زمين پديده‌ اي شايع در بسياري از مناطق جهان است كه آثار مخربي بر روي شبكه‌ هاي حمل و نقل، تأسيسات و سازه‌ها دارد. هدف اين مطالعه بررسي وضعيت فرونشست دشت سراب و ارتباط آن با تغييرات تراز آب زيرزميني مي‌ باشد. دشت سراب از دشت ‌هاي داراي خطر بالاي فرونشست استان آذربايجان شرقي معرفي شده است، با اين‌ حال تاكنون مطالعه‌ اي براي بررسي ارتباط سطح ايستابي با فرونشست زمين بر اساس نقشه‌ هاي نرخ جابه‌ جايي زمين انجام نشده است. در اين مقاله ابتدا به منظور افزايش دقت در تعيين جابه‌ جايي ‌ها، روش تحليل سري زماني پراكنش گرهاي دائمي و 36 تصوير Sentinel-1A در بازه 2017 تا 2020 استفاده شد و بيشينه نرخ فرونشست حدود 45- ميلي متر در سال در راستاي قائم به دست آمد. بخش‌ هاي داراي بيشينه فرونشست دشت نيز مشخص شد. با استفاده از داده ‌هاي سري زماني چاه‌ هاي پيزومتري در فاصله سال هاي 1383 تا 1398، مشخص شد در مناطق داراي فرونشست زياد، كاهش چند متري سطح ايستابي وجود داشته، در حالي كه در مناطق فاقد فرونشست، تغييرات سطح ايستابي به شكل سينوسي بوده است. همچنين، با تهيه نقشه هم‌ افت سطح ايستابي در بازه زماني سه ساله، همبستگي بين سطح ايستابي (متغير مستقل) و جابه ‌جايي سطح زمين (متغير وابسته) مورد بررسي قرار گرفت. وجود معادله خط رگرسيون نشان داد، رابطه آماري بين سطح ايستابي و جابه ‌جايي ‌هاي سطح زمين معني‌ دار است و رابطه مستقيم بين دو متغير وجود دارد. بنابراين پايش مستمر ميزان ذخاير آب‌ هاي زيرزميني و كنترل برداشت آب، نقش مؤثري در پيشگيري از خطرات پديده فرونشست خواهد داشت كه لازم است در دستور كار قرار گيرد.