ارزيابي اثر ضد‌قارچي عصاره نانو‌كپسوله زيست‌سازگار Trichoderma harzianum

قارچ Trichoderma harzianum به عنوان يك عامل شناخته شده كنترل زيستي بيمارگرهاي گياهي و همچنين افزايش دهنده رشد گياهان، در كشاورزي مورد استفاده قرار مي گيرد. با توجه به اثرات تخريب كننده عوامل زنده و غيرزنده بر كارايي اين قارچ، كپسوله كردن عوامل زيستي با پليمرهاي زيست تخريب پذير مي تواند سد محافظتي اطراف اين قارچ ايجاد نمايد. در سال‌هاي اخير، اين فناوري زيست سازگار، مورد توجه محققين قرار گرفته است. در اين پژوهش اثرات ضدقارچي عصاره خام و نانوكپسول هاي كيتوسان حاوي عصاره قارچ آنتاگونيست T. harzianum در برابر قارچ بيمارگر Macrophomina phaseolina (عامل بيماري پوسيدگي ذغالي سويا) مورد بررسي قرار گرفت. تهيه نانوكپسول ها به روش ژلاسيون يوني انجام شد. مطالعات ريخت شناسي نانو ذرات كپسوله شده با استفاده از ميكروسكوپ الكتروني روبشي گسيل ميداني انجام گرفت. ميانگين اندازه نانو ذرات و همچنين پايداري آنها با روش طيف سنجي پراكندگي نور هيدروديناميكي اندازه گيري شد. جهت بررسي فعاليت ضدقارچي عصاره خام و نانو كپسول هاي كيتوسان حاوي عصاره قارچ آنتاگونيست، محيط كشت  سيب زميني- دكستروز- آگار (PDA) سترون حاوي غلظت هاي مختلف هر يك از تيمارها تهيه گرديد. قطر پرگنه قارچ بيمارگر پس از 5 روز، اندازه گيري و درصد بازدارندگي از رشد قارچ عامل بيماري نسبت به شاهد محاسبه شد. نتايج حاصل از تصويربرداري ميكروسكوپ الكتروني روبشي نشان داد، نانو كپسول هاي حاوي عصاره قارچ آنتاگونيست به صورت ذرات كروي يكنواخت با ميانگين قطر 77.91 نانومتر مي باشند. اثرات ضدقارچي نانو كپسول هاي حاوي عصاره قارچ آنتاگونيست به صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي مورد بررسي قرار گرفت. نتايج اين تحقيق نشان داد، نانوكپسوله كردن عصاره قارچ آنتاگونيست، سبب افزايش معني داري در قدرت بازدارندگي قارچ عامل بيماري گرديد. عصاره نانوكپسوله شده با گذشت زمان به دليل رهايش كنترل شده عصاره، به طور موثرتر و در مدت زمان بيشتري مي تواند قارچ بيمارگر را كنترل نمايد. بنابراين، به نظر مي رسد كپسوله كردن عصاره T. harzianum، در حفظ اثرات ضد قارچي آنتاگونيست در بر همكنش با محيط اطراف نقش دارد.